ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ

ನಾವು ಯಾವಾಗ ಓದುವುದಕ್ಕೆ ಆರಂಭಿಸಿದೆವೋ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದು ಕಷ್ಟ. ಆದರೆ, ಅಂದಿನಿಂದಲೂ ನಮ್ಮ ಓದುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಬದಲಾವಣೆಗಳಂತೂ ಆಗಿರುವುದನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಗಮನಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಓದಲು ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಲೇಖಕರು, ಪುಸ್ತಕದ ವಸ್ತು, ಪ್ರಕಾರ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಮುದ್ರಿತವೊ, ಡಿಜಿಟಲ್ ಪುಸ್ತಕವೊ, ಅದರಲ್ಲಿ ಇ-ಪುಸ್ತಕವೊ, ಆಡಿಯೊ ಪುಸ್ತಕವೋ ಎನ್ನುವವರೆಗೆ ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಆಗಿರಬಹುದು. ಅವೆಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಓದುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಆದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಕೊಂಚ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿಕೊಂಡರೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ.

ಓದುವಾಗ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಓದುವುದು, ಅಡಿಗೆರೆಗಳನ್ನು ಹಾಕುತ್ತ ಓದುವುದು, ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಓದುವುದು, ಮೌನವಾಗಿ ಓದುವುದು, ಒಮ್ಮೆ ಓದಿದರೆ ಯಾವಾಗ ಬೇಕೆಂದರೂ ಕೋಟ್ ಮಾಡಬಲ್ಲಷ್ಟು ನಿಖರವಾಗಿ ನೆನಪಿನಲ್ಲುಳಿಯುವಂತೆ ಓದುವುದು, ಅನ್ಯ ಭಾಷೆಯ ಕೃತಿಯಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ನಡುನಡುವೆ ಅನುವಾದವನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತ ಓದುವುದು, ಪುಸ್ತಕ ಮುಚ್ಚಿದ ಕ್ಷಣಕ್ಕೇ ಓದಿದ್ದನ್ನು ಮರೆತುಬಿಡಬಲ್ಲಂತೆ ಓದುವುದು, ಕಂಟೆಂಟ್ ನೆನಪಿದ್ದರೂ ಬರೆದವರು ಯಾರು, ಪುಸ್ತಕದ ಹೆಸರೇನು ಎಂದೆಲ್ಲ ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಹೋಗದೆ ಓದುವುದು,  ಮೇಲ್ಮೇಲಕ್ಕೆ ಕಣ್ಣಾಡಿಸಿ ಓದುವುದು, ಮೊಬೈಲ್ ಅಥವಾ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಓದುವುದು, ತೀರ ಏಕಾಂತವಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಓದುವುದು, ಸಂತೆಯಲ್ಲಾದರೂ ಓದುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ ಇತ್ಯಾದಿ. 

ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ಕತೆಗಾರ ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರ ಅವರು ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರು. ಯುಜಿಸಿಯ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿಚಾರಸಂಕಿರಣದಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪೇಪರ್ ಪ್ರೆಸೆಂಟೇಶನ್ ಮಾಡುವುದಿತ್ತು. ಭರ್ತೃಹರಿಯ ಒಂದು ವಿಚಾರದ ಕುರಿತು ಅವರು ಮಾತನಾಡಿದ್ದ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತ, ಅವರ ಪ್ರಬಂಧದ ಕೀನೋಟ್ ಬರಹವನ್ನು ನನಗೇ ಕೊಟ್ಟು ಹೋದರು. ಅದೊಂದು ಅದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಸಿಕ್ಕಿದ ಜ್ಞಾನಸ್ಪರ್ಶ.

ವಾಕ್ಯ ಮತ್ತು ಶಬ್ದದ ಸಂಬಂಧದ ಕುರಿತು ನಡೆಸುವ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯಿತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ. ಆ ಬಗ್ಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ಬ್ಲಾಗಿನ ಇನ್ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವುದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಕೇವಲ ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಮುಂದುವರಿಯುವೆ.

ಕೇಳುಗನೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸ್ಫುರಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಶಬ್ದವೇ ಅಥವಾ ಶಬ್ದದ ಸಮರ್ಪಕ ಸಂಯೋಜನೆಯುಳ್ಳ ವಾಕ್ಯವೆ ಎನ್ನುವುದು ಜಿಜ್ಞಾಸೆ. ಒಂದು ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ವಾಕ್ಯದ ಹಂಗಿಲ್ಲದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಂವಹನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೆ? ಇದ್ದರೆ ವಾಕ್ಯ ಏಕೆ ಬೇಕು? ವಾಕ್ಯವೇ ಅರ್ಥವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದು ಎಂದಾದಲ್ಲಿ ಶಬ್ದದ ಪಾತ್ರ/ಮಹತ್ವ ಏನು? ಇತ್ಯಾದಿ ಇತ್ಯಾದಿ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಇದು ಶಬ್ದ ಮತ್ತು ಸದ್ದು (ಪದ ಮತ್ತು ಶಬ್ದ ಅಥವಾ ಪದ ಮತ್ತು ಸದ್ದು) ಎರಡರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಪದಕ್ಕೆ ಇರುವ ಸದ್ದು ಅದರ ಧ್ವನಿಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಎಂಥ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಇದರ ರೂಕ್ಷ ವಿವರಣೆಯಾದೀತು. ಸದ್ದಿಗೆ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ಧ್ವನಿಶಕ್ತಿಗೆ ಸದ್ದಿನ ಹಂಗಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲವಲ್ಲ. ಒಂದು ಪದ (ಶಬ್ದ) ಅದರ ಸದ್ದಿನ ಸಹಿತ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉದ್ದೀಪಿಸುವ ಚಿತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಪದದ ಮತ್ತು ಅದರ ಸದ್ದಿನ ಪಾತ್ರವೇನು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಬಹುಶಃ ಎಂದಿಗೂ ಪರಸ್ಪರ ಸ್ವಾಯತ್ತಗೊಳಿಸಿ ಕಾಣಲಾರೆವು. ಆದರೆ ಧ್ವನಿಶಕ್ತಿಯನ್ನೇ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಕ್ಲೀಷೆಯಾಗಿಬಿಟ್ಟ ಪದಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ನಮಗೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ನಿಜ. ಹಾಗೆಯೇ, ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಎಂದಾಗ ಕಣ್ಣೆದುರು ಇರುವ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಕಣ್ಣೆದುರು ಏನೂ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗಲೂ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡುವ ಚಿತ್ರ ಎನ್ನುವ ಎರಡೂ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪದ, ಸದ್ದು, ಧ್ವನಿಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ದೃಶ್ಯ ಅದೃಶ್ಯಗಳ ಸಂಬಂಧವೊಂದು ಏರ್ಪಟ್ಟಿದೆ ನೋಡಿ!  ಇದರ ಇನ್ನೊಂದು ಮಗ್ಗಲು ಕೂಡ ಇದೆ, ಅದು ಅನಿವರ್ಚನೀಯಗಳ ಕುರಿತಾದ್ದು, ಮೌನದ ಭಾಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಿದ್ದು. ವಾಚ್ಯವಾಗಲಾರದ, ವಾಚ್ಯವಾಗಬಾರದ ಭಾಷೆಯ ಬಗೆಗಿನದು.

ಒಂದು ಶಬ್ದ ಅಥವಾ ವಾಕ್ಯ ಅದನ್ನು ಬಳಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಂವೇದನೆಯಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ನಂಬಿಕೆ. ಅನುಕರಣೆ, ಅನುಸಂಧಾನ, ನಕಲು ಮತ್ತು ಕ್ಲೀಷೆಯ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ನೋಡಿದರೆ ಅದು ನಿಜ ಮತ್ತು ಸಹಜ. ಹಾಗಾಗಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಬಳಸುವ ಶಬ್ದಗಳು, ವಾಕ್ಯಬಂಧ ತೀರ ವ್ಯಕ್ತಿಗತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಒಬ್ಬನ ಸಹಿ (sig-`nature'), ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನಡೆಯುವ ವೇಗ, ಶೈಲಿ, ವಿಧಾನ ಹೇಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗತವೋ ಹಾಗೆಯೇ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಬಳಸುವ ಶಬ್ದ, ಕಟ್ಟುವ ವಾಕ್ಯ, ಏನನ್ನು ಹೇಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ ಅಥವಾ ಏನನ್ನು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಹೇಳಬೇಕೆಂದು ನಾವು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವಂತೆ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದೆಲ್ಲವೂ ಆತನ ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ಭಾಷೆ ಅಥವಾ ಹಾಗೆ ಹೇಳಬಹುದಾದರೆ ಆತನ ಛಂದಸ್ಸನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಸಂಗತಿಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅವರವರ ಭಾಷೆಗೆ ಹೀಗೆ ಅವರವರದ್ದೇ ಗುರು-ಲಘು ಸಂಯೋಗ.

ಭರ್ತೃಹರಿಯ ವಿಚಾರಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇಂಥ ಕೆಲವು ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಕಾಶನದ ‘ಶಬ್ದ ಮತ್ತು ಜಗತ್ತು’ (ಮೂಲ: ಬಿಮಲ್ ಕೃಷ್ಣ ಮತಿಲಾಲ್, ಅನುವಾದ ಎಂ. ಎ. ಹೆಗಡೆ) ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಬರೆಯಲು ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಓದಿದ ಒಂದು ಹೊಸ ಪುಸ್ತಕ. 

ಕಳೆದ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಓದಿದಾಗ ಇದು ಅಪೂರ್ವ, ಇದು ವಿಶೇಷ, ಆಹ್! ಅರೆರೆ! ಅನಿಸಿದ ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಸುಮಾರು ನಲ್ವತ್ತೈದು ನೋಟ್‌ಬುಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸುತ್ತ ಬಂದ ಬ್ರಿಯಾನ್ ದಿಲ್ಲಾನ್, ತನ್ನ ಈ ಹಿಂದಿನ ‘ಎಸ್ಸೇಯಿಸಂ’ ಪುಸ್ತಕ ಮುಗಿಸುವ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲೇ ಈ ಪುಸ್ತಕ ಬರೆಯುವ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿದ್ದರು. ಹಾಗೆಯೇ ಈಗ, ತಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪುಸ್ತಕ ಇಮೇಜಸ್ ಬಗ್ಗೆ ಎನ್ನುವ ಮಾತನಾಡಿದ್ದಾರೆ.  ಒಂದು ವಾಕ್ಯವನ್ನು ಓದಿದಾಗ ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಅಚ್ಚರಿ, ವಿಸ್ಮಯ ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ. ಇಂಥ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳಿಗೆ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಒಳ ಉದ್ದೇಶಗಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಪುಸ್ತಕದ ಹೆಸರು Suppose A Sentence. ಇದು Gertrude Stein ಬರೆದ ಒಂದು ಕವಿತೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಹೆಸರು. ಆಕೆಯ ವಾಕ್ಯದ ಕುರಿತೂ ಒಂದು ಪ್ರಬಂಧ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿದೆ. ಯೂಟ್ಯೂಬಿನಲ್ಲಿ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಕುರಿತು ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಚರ್ಚೆಯ ವೀಡಿಯೋ ಕೂಡ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು ಅದು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಬಗ್ಗೆ ಕುತೂಹಲ ಕೆರಳಿಸುವಷ್ಟು ಸೊಗಸಾಗಿದೆ. (https://www.youtube.com/watch?v=LnVeRGnUrfo)

ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಒಂದು ಅಧ್ಯಾಯದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ವಾಕ್ಯದ ಕುರಿತು ಹೇಳಿ ನನ್ನ ವರಾತ ಮುಗಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆ ವಾಕ್ಯ ಸರ್ ಥಾಮಸ್ ಬ್ರೋನ್ ಬರೆದಿರುವುದು. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಥಾಮಸ್ ಬ್ರೋನ್ ಬಗ್ಗೆ ವರ್ಜೀನಿಯಾ ವೂಲ್ಫ್ ಬರೆದ ಒಂದು ಮಾತಿದೆ ನೋಡಿ. 

“Time which antiquates Antiquities, and hath an art to make dust of all things, hath yet spared these minor Monuments.”

—Sir Thomas Browne

“Few people love the writings of Sir Thomas Browne, but those who do are of the salt of the earth.” So wrote Virginia Woolf in the TLS in 1923. 

ಥಾಮಸ್ ಬ್ರೋನ್ ವಾಕ್ಯವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಬಹುದೆ? ಒಂದು ಕಚ್ಚಾ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಅದು ಹೀಗೆ:

ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಣಾರ್ಹಗೊಳಿಸುವ ಕಾಲ, ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಧೂಳಾಗಿಸಬಲ್ಲ ಕಲೆಗಾರ ಕೂಡ, ಹಾಗಿದ್ದೂ ಈ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಾವರಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದೆ.

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಣಾರ್ಹವಾದ ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಲನೆಂಬ ಕಲೆಗಾರ ಧೂಳೆಬ್ಬಿಸಿ ಬಿಡದೆ ಸ್ಮೃತಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಉದಾಹರಣೆಗಳೂ ಅನೇಕ. ಕೇವಲ ಅದರ ನುಡಿಗಟ್ಟಿನ ಬಾಹ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕಾಗಿಯಲ್ಲ, ಅದು ಕೊಟ್ಟ ಧಕ್ಕೆಗಾಗಿ, ಅದು ಒಮ್ಮೆಗೇ ತೆರೆದ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನ ಕಿಟಕಿಗಳಿಗಾಗಿ, ಒಮ್ಮೆಗೇ ಉಸಿರು ಬಿಟ್ಟು ನಮ್ಮ ಜೀವ ಹಗುರಗೊಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ, ಕಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದ ದವಡೆಯನ್ನು ಸಡಿಲಗೊಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ...

ಬಹುಶಃ, ಬರೆಯುವುದು ಅಷ್ಟೇನೂ ಸುಲಭದ ಕಾಯಕವಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೆನಪಿಸುವುದು ಅಂಥ ವಾಕ್ಯಗಳೇ.

ಈ ವಾಕ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬ್ರಿಯಾನ್ ಬರೆಯುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ವಾಕ್ಯ ಸ್ಫುರಿಸುವ ಅರ್ಥಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅಲ್ಪವಿರಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ಪದಗಳ ನಡುವಿನ ಗೆರೆಯ ಬಗ್ಗೆ, ಗೆರೆಯ ಎರಡೂ ಪಕ್ಕ ಖಾಲಿಯಿತ್ತೇ ಇಲ್ಲವೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ, ಮುದ್ರಣದ ಆವೃತ್ತಿ ಬದಲಾದಂತೆ ಇಂಥ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಬದಲಾದ ಬಗ್ಗೆ, ಥಾಮಸ್ ಬ್ರೋನ್ ಬದುಕಿನ ಬಗ್ಗೆ, ಅವನು ಬರವಣಿಗೆಗೆ ತೊಡಗಿದ ಸಂದರ್ಭ, ಅದರಲ್ಲಿ ಪಡೆದ ಯಶಸ್ಸು, ಅವನ ಬದುಕಿನ ಏರಿಳಿತಗಳು ಅವನ ಜೀವನದೃಷ್ಟಿಯ ಮೇಲೆ ಬೀರಿದ ಪರಿಣಾಮ, ಅವನ ಒಟ್ಟಾರೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ, ಮನಸ್ಥಿತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೂಡ. ಇದು ಈ ಪ್ರಬಂಧದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಎಲ್ಲಾ ಲೇಖಕ, ಲೇಖಕಿಯರ ಬದುಕು, ಪ್ರೇಮ, ಪ್ರೇಮ/ದಾಂಪತ್ಯ ವೈಫಲ್ಯ, ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ, ಕಾಯಿಲೆ, ಸಾವಿನೊಂದಿಗಿನ ಹೋರಾಟ, ಕುಡಿತ, ಜೂಜು, ಜಗಳಗಂಟತನ ಇತ್ಯಾದಿ ಇತ್ಯಾದಿ. ಅಂದರೆ, ಭಾಷೆಯೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆತ್ಮದ ಛಂದಸ್ಸಾಗಿ ಮೂಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಕೂಡ...

ಚಿತ್ತಾಲರು ಒಂದು ಕಡೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ, "ಒಬ್ಬ ಅಪರಿಚಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗುವ ಮಾನಸಿಕ ತಯಾರಿ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೂ ಬೇಕು."

ಮುಂದೆ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ಗೆದ್ದಲು ಹತ್ತಿದ ಮನುಷ್ಯರ ಕತೆ - ದ ಪ್ಲೇಗ್

1947ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಕಮೂನ ಬಹುಶ್ರುತ ಕಾದಂಬರಿ ಪ್ಲೇಗ್ ಇದೀಗ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಮರ್ಶಕ ಎಚ್ ಎಸ್ ರಾಘವೇಂದ್ರ ರಾವ್ ಅವರ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಬಂದಿರುವುದು ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿಗೆ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನವ್ಯ ಪರಂಪರೆಗೆ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಪ್ರೇರಣೆಯನ್ನೊದಗಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಕಮೂ ಒಬ್ಬ. ಆದರೆ, ಆ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಈತನ ‘ಪ್ಲೇಗ್’, ‘ಔಟ್‌ಸೈಡರ್’ ‘ದ ಫಾಲ್’ ಮತ್ತು ‘ದ ಸ್ಟ್ರೇಂಜರ್’ ಕೃತಿಗಳ ಉಲ್ಲೇಖವಾದಷ್ಟು ಅವೇ ಕೃತಿಗಳ ಅನುವಾದದತ್ತ ಗಮನಹರಿಯಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಒಂದು ವಿಪರ್ಯಾಸ. ಪ್ರೊ.ಡಿ ಎ ಶಂಕರ್ ಅವರ ಅನುವಾದ (‘ಅನ್ಯ’)ದಲ್ಲಿ 1970ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ‘ದ ಔಟ್‌ಸೈಡರ್’ ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದರೆ ಕಮೂನ ಕತೆ, ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ನವ್ಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಪ್ರಮುಖ ಬರಹಗಾರರಾಗಲಿ, ವಿಮರ್ಶಕರಾಗಲಿ ಕಮೂ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದಷ್ಟು ಅವನ ಕೃತಿಗಳ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಸಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ, ನವ್ಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೇ ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಕಮೂ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದರೆ ಈ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಎಷ್ಟು ಬಗೆಯ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ಒಳನೋಟಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಬಹುದಿತ್ತೋ ಅದಂತೂ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ತಪ್ಪಿಹೋದಂತಾಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ಶಂಕರ ಮೊಕಾಶಿ ಪುಣೇಕರರಂಥವರು ಎಗ್ಸಿಸ್ಟೆಂಟಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಅವಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಅಂಥ ಮನೋಧರ್ಮದಿಂದಲೇ ಹುಟ್ಟಿಬಂದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ, ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೇಲಿನ ಅದರ ಪ್ರಭಾವವೂ ಎಷ್ಟು ಅಬ್ಸರ್ಡ್ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಬರೆದಿದ್ದರು. ‘ನಟನಾರಾಯಣಿ’ ಕಾದಂಬರಿಯೇ ಅವರ ವಾದಮಂಡನೆಯ ಒಂದು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಈ ಮಾತಿನ ಗುರುತ್ವ ಅರ್ಥವಾದೀತು. ಆದರೆ ಅವರದ್ದು ಪರಿಪೂರ್ಣ ವಿರೋಧದ ಧಾಟಿಯಾಗಿದ್ದು ಆ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಅದಕ್ಕಂಟಿದ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹಗಳಿಂದ ಅದು ಮುಕ್ತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ವಲಯಕ್ಕಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತವಾದ ಕಾಫ್ಕಾ, ಕಮೂ ಯಾರೂ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಬಂದಿರಲೂ ಇಲ್ಲ, ಕನ್ನಡ ಓದುಗರು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಓದಿರಲೂ ಇಲ್ಲ.

ಇವತ್ತು, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರೊನಾದಂಥ ಒಂದು ವಿಪತ್ತನ್ನು ಹಾದು ಬಂದಿರುವ ಇವತ್ತು, ನಮಗೆ ಈ ‘ಪ್ಲೇಗ್’ ಕಾದಂಬರಿ ಕಾಣಿಸಬಹುದಾದ ಬಗೆ ಬೇರೆ. 1947ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಓದಿಗೆ ಒಳಪಡಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಸ್ವತಃ ಅನುವಾದಕರಾದ ಎಚ್ ಎಸ್ ರಾಘವೇಂದ್ರ ರಾವ್ ಅವರೇ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಹಿಂದಿನ ಕಾರ್ಯಕಾರಣ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನೂ, ಅದರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನೂ ಒಂದು ಮೆಟಫರ್ ತರ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಕೃತಿ ಇದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಇಲ್ಲಿ ಪತ್ರಕರ್ತನೊಬ್ಬನ ಸತ್ಯ ನಿಷ್ಠುರತೆಯನ್ನೂ ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಕಮೂನ ಸೃಜನಶೀಲ ಒಲವಿನ ಎರಡು ಪಾತಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಶೋಧನೆಗೆ ಇರುವಷ್ಟೇ ಮಹತ್ವ ಕಲಾತ್ಮಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಇದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಹಲವು ನಿರೂಪಕರಿದ್ದಂತೆಯೂ ಭಾಸವಾಗುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ನಿರೂಪಣೆಯ ತಂತ್ರವೂ ಇದರಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ನಾವು ನಿರೂಪಕ - ವೈದ್ಯ ರಿಯೂ ನಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಕಾಣಬಹುದು, ತಾನು ಬದುಕನ್ನು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿಯೇ ಬಲ್ಲೆ ಎನ್ನಬಲ್ಲ ಅವನ ಗೆಳೆಯ ತಾಹೂ ನಿಟ್ಟಿನಿಂದ ನೋಡಬಹುದು, ಜೀವನವಿಡೀ ಒಂದು ವಾಕ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ತೇಯುವ, ಐವತ್ತು ಪುಟಗಳ ಆತ್ಮಕತೆಯ ತುಂಬ ಅದೊಂದೇ ವಾಕ್ಯವನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ ಮುದುಕ-ಲೇಖಕ ಮತ್ತು ವರ್ಕಾಲಿಕ್ ಅನಿಸುವ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ನಿಟ್ಟಿನಿಂದ ನೋಡಬಹುದು, ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಂತೆ ಮಾತನಾಡುವ ಗೂರಲು ಮುದುಕನ ನಿಟ್ಟಿನಿಂದ ನೋಡಬಹುದು ಅಥವಾ ಪತ್ರಕರ್ತ-ಪ್ರೇಮಿ ರೋಂಬೆಯ ನಿಟ್ಟಿನಿಂದಲೋ, ನಿಗೂಢ ಅಪರಾಧಿ ಕೊತಾ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದಲೋ ನೋಡಬಹುದು. ಅಂದರೆ, ಕಮೂನ ಉದ್ದೇಶ ನೀವು ಈ ಎಲ್ಲಾ ನಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ನಿಮ್ಮದೇ ನಿಟ್ಟಿನಿಂದಲೂ ನೋಡಬೇಕೆಂಬುದೇ. ಏಕೆಂದರೆ, ಇದು ಕಮೂಗೆ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು. ಮನಸ್ಸನ್ನು ಮತ್ತು ಬದುಕನ್ನು ಅರಿಯುವ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವೇ ಹೊರತು ಇನ್ನೇನಲ್ಲ. ನಮ್ಮನ್ನು ನಾವು ಅರಿಯುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿಯೇ ನಾವು ನಮ್ಮೊಂದಿಗಿರುವ ನಮ್ಮಂಥ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಅರಿಯುವುದು ಕೂಡ ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೇಕು. ಇದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಆತ ಪತ್ರಕರ್ತನ ಸತ್ಯನಿಷ್ಠುರ ಶೈಲಿಯನ್ನೂ, ಸೃಜನಶೀಲ ಕಲೆಗಾರನ ತಂತ್ರವನ್ನೂ ಜೊತೆಯಾಗಿಯೇ ದುಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ.

ಮೊದಲನೆಯದು ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ ಮಾರ್ಗ. ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಎರಡೂ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುವ ಬಗೆ ಬೇರೆ, ಒಂದಾದಾಗ ವರ್ತಿಸುವ ಬಗೆ ಬೇರೆ ಎನ್ನುವುದು ನಿಜವಾದರೂ ವ್ಯಕ್ತಿಯೇ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಧಾನ ಘಟಕ ಎನ್ನುವುದು ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ ನಿಜ. ಹಾಗಾಗಿ ಎರಡರ ನಡುವೆ ತುಯ್ಯುತ್ತ ಈ ಕೃತಿಯ ನಡೆ ಸಾಗುವುದು ಎಂಥ ಓದುಗನಿಗಾದರೂ ಒಂದು ಬಗೆಯ ವ್ಯಾಯಾಮವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ಎರಡನೆಯದು ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಮತ್ತು ಗಂಭೀರವಾದದ್ದು ಕೂಡ. ವಾಸ್ತವವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹೊರಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಲೇಖಕನಿಗೂ ತಾನು ಉದ್ದೇಶಿಸುವ ವಾಸ್ತವ ಯಾವುದು ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಅರಿವಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, ನಾವು ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ನಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ವಾಸ್ತವವನ್ನು ಆಯಾ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲೇ ನಾವು ಗ್ರಹಿಸುವುದು ಬೇರೆ; ಅದನ್ನೇ ದೇಶ-ಕಾಲ ಎರಡೂ ನಿಟ್ಟಿನ ಅಂತರದಿಂದ ಅದೇ ಕಾಲಕ್ಕೆ (ಆನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಅಲ್ಲ) ಗ್ರಹಿಸುವುದೇ ಬೇರೆ. ಈ ದೇಶ-ಕಾಲ ಅಂತರವೊಂದು ಅದೇ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಎನ್ನುವುದು ನಿಜ. ಹಾಗೆ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡುವ (ಕಲ್ಪಿತ) ವಾಸ್ತವ ನಿಜಕ್ಕೂ ಮೂರನೆಯ ಆಯಾಮದ್ದು. ಇದು, ಮರದಲ್ಲಿ ಕೂತ ಹಕ್ಕಿ ಹಣ್ಣು ತಿನ್ನುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಅದೇ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಹಕ್ಕಿ (ಇನ್ನೊಂದು ಹಕ್ಕಿಯಲ್ಲ, ಅದೇ  ಹಕ್ಕಿ) ಅದನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದಂತೆ. ಇದು ಬರಿಯ ಸಾಕ್ಷಿಪ್ರಜ್ಞೆಯಲ್ಲ. ಸಾಕ್ಷಿಪ್ರಜ್ಞೆಯಷ್ಟೇ ಆಗಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎತ್ತಿ ಹೇಳಬೇಕಾದ್ದೇನೂ ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಸಾಕ್ಷಿಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಮೀರಿದ ಒಂದು ವಿಷನ್, ಮುಂಗಾಣ್ಕೆಯ ಕುರಿತಾಗಿದ್ದು ಇದು. ಒಬ್ಬ ಬರಹಗಾರನಿಗೆ ಇರುವ ಈ ಶಕ್ತಿಯೇ ಅವನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಆಕರ್ಷಣೆ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಗತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಕಮೂಗೆ ತಾನು ಮಾಡಹೊರಟಿದ್ದರ ಸ್ಪಷ್ಟ ಅರಿವಿತ್ತು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಕೃತಿಯಲ್ಲೇ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳಿವೆ. ಆದರೆ, ನಮ್ಮ ನವ್ಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಎಗ್ಸಿಸ್ಟೆಂಟಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಅವಸ್ಥೆ ಎಂದು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿ ನೋಡಲಾಯಿತೆ ಎನ್ನುವುದು ಉತ್ತರವಿಲ್ಲದೆ ಉಳಿದು ಹೋಗುವ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಆದರೆ, ಇಂದು ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಎತ್ತುವುದರಿಂದಲೇ ನಮಗೆ ಸೃಜನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಮೂ ಏಕೆ ಮುಖ್ಯನಾಗುತ್ತಾನೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಅನುವಾದಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಮಹತ್ವವಿದೆ. 

ಕಾದಂಬರಿಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿಯೇ ಒಂದು ಮಾತು ಬರುತ್ತದೆ. ಓರಾನ್ ಎಂಬ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ನಗರವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತ, ಆ ಊರು ಎಷ್ಟು ವಿಲಕ್ಷಣವಾದದ್ದು ಎನ್ನುವಾಗಲೇ ಬರುವ ಮಾತದು. ಒಂದು ಊರನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಆ ಊರಿನ ಜನರ ಕುರಿತ ಮೂರು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.  ಆ ಊರಿನ ಜನ ಯಾವ್ಯಾವ ಬಗೆಯ ಕೆಲಸ-ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ದಿನವನ್ನು ವ್ಯಯಿಸುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು, ಅಲ್ಲಿನ ಜನರ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಪ್ರೀತಿ-ಜಗಳ-ದ್ವೇಷ ಇತ್ಯಾದಿ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ಮಂದಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೇಗೆ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಈ ಮಾತಿಗಿರುವ ಒಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಗತವಾದ, ವೈಯಕ್ತಿಕವಾದ ಮುಖದ ಜೊತೆಗೇ ಅದಕ್ಕೊಂದು  ಸಾಮುದಾಯಿಕವಾದ ಮುಖವೂ ಇದೆ ಎನ್ನುವುದು ಈ ನುಡಿಯನ್ನು ಅದೆಷ್ಟು ಧ್ವನಿಪೂರ್ಣ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ. ಇಡೀ ಕಾದಂಬರಿಯ ಒಟ್ಟಾರೆ ಗಮ್ಯ ಇದಲ್ಲದೇ ಬೇರೆಯಲ್ಲ ಅನಿಸಿಬಿಡುವುದು ಇಂಥಲ್ಲೇ. ರಿಯೂ, ತಾಹೂ, ಗ್ರ್ಯಾಂಟ್, ರೋಂಬೆ, ಮುದುಕ, ಕೊತಾ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ನಮಗೆ ವೃತ್ತಿ-ಪ್ರವೃತ್ತಿ, ಮನುಷ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಸಾವು ಎಂಬ ತ್ರಿಕೋನದೊಳಗೇ ದಕ್ಕುತ್ತ ಹೋಗುವ ಪರಿ, ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ಸತ್ಯದತ್ತಲೂ, ಕಲೆಯತ್ತಲೂ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು ಚಲಿಸುವ ಮಹಾಯಾನವಾಗಿದೆ.

ಹಾಗೆಯೇ, ಯಾವುದೇ ಒಂದು ವಿಪತ್ತು ಎರಗಿದಾಗ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಮನುಷ್ಯ ಕಾರ್ಯ-ಕಾರಣ ಸಂಬಂಧದ ಶೋಧಕ್ಕಿಳಿಯುತ್ತಾನೆ. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಅವನು ಕರ್ಮಸಿದ್ಧಾಂತದ ಸುಳಿಗೂ ಸಿಲುಕುವುದು. ‘ಪ್ಲೇಗ್’ ಕಾದಂಬರಿಯೂ ಅದಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿಲ್ಲ. ಫಾದರ್ ಪೆನೆಲೊ ಈ ಆಯಾಮದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿ ತಾಹು, ಮತ್ತು ಅವನ ವಿಚಾರಗಳಿವೆ. ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಆತ್ಮದಂಥ ಒಂದು ಅಧ್ಯಾಯ ಪುಟ 202-209 ರಲ್ಲಿದೆ. ಮನುಕುಲಕ್ಕೇ ಒದಗುವ ವಿಪತ್ತು ಮನುಷ್ಯನ ಸಂವೇದನೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಪಲ್ಲಟವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಯತ್ನಿಸುವ ಈ ಅಧ್ಯಾಯ ಮಹತ್ವದ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ನಿಗೂಢ ಅಪರಾಧಿಯಾದ ಕೊತಾ, ತಾನು ಬದುಕನ್ನು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಅರಿತಿದ್ದೇನೆ ಎನ್ನುವ ತಾಹು ಮತ್ತು ಗೂರಲು ಕೆಮ್ಮಿನ ಮುದುಕ ಮೂವರ ವಿಚಾರಧಾರೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದು ಸಾಮ್ಯತೆಯಿರುವುದು ಮತ್ತು ಅವರು ಪ್ಲೇಗನ್ನು ಒಂದು ಸಹಜ ವಿದ್ಯಮಾನವೆಂಬಂತೆ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಅದರೊಂದಿಗೆ ಬದುಕಬೇಕೆಂಬ ಅನಿಸಿಕೆ ಹೊಂದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಕೊತಾಗೆ ಅದು ಒಂದು ರಕ್ಷೆಯಂತೆ ಒದಗಿದರೆ, ತಾಹುಗೆ ಅದೊಂದು ಮನುಷ್ಯತ್ವಕ್ಕಂಟಿದ ರೋಗ. ಮುದುಕನಿಗೋ ಅದೇ ಜೀವನ, ಪರಿಹಾರವಿಲ್ಲದ, ಮುಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದ ಹೊರೆಕಾಣಿಕೆ!

ಎಚ್ ಎಸ್ ರಾಘವೇಂದ್ರ ರಾವ್ ಅವರ ಅನುವಾದ ಸುಲಲಿತ ಓದಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅನುವಾದವನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದೇವೆಂಬ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಹಿನ್ನೆಲೆಗೆ ಸರಿಯುವಷ್ಟು ಅವರ ಕೃತಿಯ ಕನ್ನಡತನ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿದೆ, ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅದೇ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಮೂಲದ ಒಂದು ಓಘವನ್ನು ಸಪ್ರಯತ್ನ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೊರಟಂತೆಯೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಲಭ್ಯವಿರುವ ಎರಡೂ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಅಗತ್ಯಬಿದ್ದಾಗ ಮೂಲವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ ತಾವು ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಕಾದಂಬರಿಯ ಆರಂಭದ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲೇ ಬರುವ discomfort in dying ಎನ್ನುವಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚೆಸ್ಸಾರ್ ಅವರು ಸರಳವಾಗಿ ‘ಕಿರಿಕಿರಿ’ ಎಂಬ ಶಬ್ದ ಬಳಸಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ‘ಕಿರಿಕಿರಿ’ ಎಂಬ ಶಬ್ದದಲ್ಲೇ ಇರುವ discomfort ಗಮನಿಸಿ! ಬಹುಶಃ ಅವರು ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ಬೇರೆ ಯಾವ ಶಬ್ದ ಬಳಸಿದ್ದರೂ ಓದುಗನಿಗೆ ನಿಜವಾದ ಕಿರಿಕಿರಿಯೇ! ಹಾಗೆಯೇ, cloying perfume ಇಲ್ಲಿ ಸಿಹಿವಾಸನೆಯಾಗಿದೆ! `the sour "Good night, father," she flung at him over her shoulder' ಇಲ್ಲಿ ‘ಒಣದನಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಾಕುತ್ತಿದ್ದ, "ಗುಡ್ ನೈಟ್ ಫಾದರ್"  ಆಗಿ ಜೀವ ತಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಬಿಸಾಕಬಹುದಾದ ಗುಡ್ ನೈಟು, ಮಾರ್ನಿಂಗುಗಳ ಭಾರವನ್ನು ಬಲ್ಲವರೇ ಬಲ್ಲರು! ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಎಲೆಮರೆಯ ಹೂವಿನಂತೆ ದಕ್ಕುವ ‘ವಾಗ್ಮಿತೆ’, ‘ತುಟಿಮರುಕ’, ‘ನರಳುಗಾಳಿ’, ‘ಪರಟೋಣಿ’, ಕಸುಬಿಷ್ಟೆ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಾವು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದುಕೊಳ್ಳದೇ ಹೋದರೆ ಈ ಅನುವಾದದ ನಿಜವಾದ ಸೊಗಡು ನಮ್ಮ ಅರಿವಿಗೇ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. 

ಈ ಕಾದಂಬರಿ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುವ ಒಂದು ಅಪರೂಪದ ಕೃತಿ. ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೂ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಜಿಜ್ಞಾಸುಗಳಿಗೂ, ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಭ್ಯಾಸಿಗಳಿಗೂ, ಕರ್ಮಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಿಗೂ, ಬದುಕು ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯನ ಕುರಿತು ಅರಿಯಬಯಸುವ, ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬದುಕುವ ಹಾದಿಯೊಂದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಯಸುವ  ಸಾಮಾನ್ಯ ಓದುಗರಿಗೂ ಸಮಾನವಾಗಿ, ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿ ದಕ್ಕುವ ಕೃತಿ. ಇದನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಂದ ಎಚ್ಚೆಸ್ಸಾರ್ ಅಭಿನಂದನಾರ್ಹರು.

(ಈ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಬರಹ ಮಯೂರ ಮಾಸಿಕದ ಮೇ ತಿಂಗಳ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.)

ಮುಂದೆ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

A Call from Mother...

A poetic, in its language as well as in intent, the novel Sad Sally Salad by Chris Roy has the possibility of different interpretations. 

First, I was recalling The Vegetarian, a novel by Han Kang which won Man Booker International prize in 2016. The novel which gives importance to vegetarianism in life, taking a leap away from just our food habits, has taken non-violence to its extremity, if we can say so. Sometimes, it is inevitable and quite necessary to take certain principle to its extremity in order to understand it; see and stretch its possibilities properly and fully. Somewhere, Chris Roy is trying the same in this novel. 

Then, this novel gives prominence to maternal aspects by citing again and again the phrase “returning to Mother”. It has its own implications in India and perhaps in most parts of the world. Mother is the prime Goddess in different cultures. Maternal prominence in a family or society has its own implications on the other hand. There are many folklore songs and stories around such culture as well. Thirdly, mother always indicate protective, lifesaving, care taking sensibilities compared to manly forces. This novel is using all such multiple possibilities to its usage “returning to Mother”. In my language, Kannada (language of South-West state of India, Karnataka) there is a novel written by Dry Chandrasekhar Kamara, `Shiokara Soria’ which also upholds Maternal culture as against Paternal. He has written some more books like `Kari Maya’ (which literally means Black Mother), and a regular source of stories and poems from folklore of Karnataka. He has written a number of poems, plays and novels and presently the Chairman of Indian Academy of Literature. 

Third, and final, how this novel is seen in today’s Indian perspective is also quite interesting to me, being an Indian. After the upsurge of Right wing in politics almost all over the world, Cow Slaughtering is tainted with a different color. Today, we, the Indians see in it a different ideology, slightly distorted from non-violence as a stand-alone ideal. Non-violence was always an ideal for Indians, though the population as a whole cannot be categorized as pure vegetarian. But what the right wingers plead is not non- violence in its simple and straight meaning. For them, Cow is motherly and Godly and as such, they oppose the slaughtering of Cow and Cow alone. They are not against eating mutton, chicken or pork. So, the opposition and an urge to ban cow slaughtering all over India is not supported by others for the very same reason though they love non-violence, though they are pure vegetarians, though they too worship cow as holy and motherly animal. We, the Indians, cannot however, avoid seeing the novel by Chris Roy, which too is centered on Cattle industry, in this perspective. 

There is one more thing I think I shall share with you. In Kannada, there is a famous folk song. There is no single child who does not know this song. The song is about a cow. The song places my State, Karnataka at the center of whole world before beginning the story. 

One day, when it was almost evening, all the cattle which were grazing near the forest are about to return to the village hearing the call by way of melodious flute of the herdsman. However, one of the cattle falls back and gets separated from her herd while returning. There lives a fearsome Tiger which was hungry at that time. The Tiger stops the cow and when it is about to eat the cow, the cow speaks. It says, its calf at the cowshed is hungry by the time and she would go and feed the calf once and come back to the Tiger, who can then eat her at his pleasure. The Tiger, though initially doubts the cow, let it go on her promise to come back without delay. 

The cow will reach its shed and feeds the calf and advises it to learn living without mother. It also requests its fellow cattle to look after her `to be orphan’ calf as their own and not to bully it. The calf also cries asking with whom it shall sleep and who will feed it if not the mother. Cow’s only reply is, its Truth that protects all, as Truth is the Mother, Truth is the Father of all. And the Almighty won’t like you if you breach your words. 

In any case, the cow returns to the Tiger and humbly asks him to eat with all the passion. But the Tiger is shocked to see the mother coming back to be the food of a monster like him. He simply says, it would be unjust on his part to eat the Mother who is like his sister and jumps from the cliff of the rock and dies. 

There is a moment in the novel which makes me recall this folk song. The song has been adopted by Girish Karnad, eminent play/film director in one of his films, based on the novel by another eminent Kannada novelist, S L Bhairappa which opposes cow slaughter. (Later, Karnad regretted his decision to make the film, that apart.) 

For most of us, cow is motherly, earth is motherly, and nature is motherly. Is it because we exploit all feminine aspects of our life beyond all limits? 

A pretty small, poetic novel is a good read, I loved it.

ಮುಂದೆ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ಕಥನ ತಂತ್ರದ ಹೊಸ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು

ಜೀವನಾನುಭವದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಕಲಾ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಕಥನದ ಮರ್ಮವನ್ನು ಅರಿಯುವ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಕುತೂಹಲ ಎರಡನ್ನೂ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬರೆಯಬಲ್ಲ ಲೇಖಕಿಯರು ಹೊಸ ತಲೆಮಾರಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿಲ್ಲ ಅನಿಸುವಾಗಲೇ ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಅವರ ‘ಬಯಲರಸಿ ಹೊರಟವಳು’ ಸಂಕಲನ ಈ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹವನ್ನು ಮೀರಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಮತ್ತು ಅಭಿಮಾನ ಉಲ್ಲೇಖನೀಯ. ಮೊದಲ ಸಂಕಲನ ಎನ್ನುವ ರಿಯಾಯಿತಿಯನ್ನು ಸಾರಾಸಗಟಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ ನಿಲ್ಲುವ  ಈ ಕತೆಗಳು ಬದಲಾವಣೆಯ ಹೊಸ ಹೊಳಹುಗಳನ್ನು ಮೈದುಂಬಿಕೊಂಡು ಬಂದಿವೆ. 

ಕಥನದ ಕಲ್ಪಿತವಾಸ್ತವವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟೂ ಹೆಚ್ಚು ವಾಸ್ತವಿಕ ನೆಲೆಗೆ ಹಚ್ಚುವ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನ ಬಹುಶಃ ಈ ಹೊತ್ತಿನ ಎಲ್ಲ ಕತೆಗಾರರದ್ದು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಆತ ರಮ್ಯ, ಸುಂದರ, ಹಿತಾನುಭವದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು, ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬೇಕಂತಲೇ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ "ದೈನಂದಿನದ ಕ್ಷುದ್ರತೆ"ಯನ್ನು ತನ್ನ ಕತೆಯ ವಿವರಗಳಲ್ಲಿ ತರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕವಿತೆಗಳತ್ತ ಒಲಿಯುವ ಮತ್ತು ಕಥೆಗಳನ್ನೂ ಕವಿತೆಗಳಂತೆ ಕಟ್ಟುವ ಲೇಖಕಿಯರು ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷತಃ ಉತ್ತರಕನ್ನಡದ ಬರಹಗಾರರು ಇದುವರೆಗೂ ಈ ಹಾದಿ ತುಳಿದಿದ್ದು ಕಡಿಮೆ. ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಅಂಥ "ದೈನಂದಿನದ ಕ್ಷುದ್ರತೆ"ಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲೇ ಕಟ್ಟಿರುವುದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ.

ಈ ‘ದೈನಂದಿನದ ಕ್ಷುದ್ರತೆ’ ಮೊದಲಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಡಾ||ಯು ಆರ್ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರ ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ. ಅಣ್ಣಾಜಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ನಡೆಸುವ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ ಅದು. ಇಲ್ಲಿನ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ವಿವರಗಳಲ್ಲಿ ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಅವರು ಬೇಕಂತಲೇ ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆ, ವಾಂತಿಯ ದುರ್ಗಂಧ, ಹೇಲು-ಉಚ್ಚೆಯ ವಾಸನೆ, ಗಂಡಿನ ಲೈಂಗಿಕ ವಾಂಛೆಗಳು, ಬಾಳಂತನದ ವಾಸನೆ, ತೇಗಿನ ದುರ್ಗಂಧ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಢಾಳಾಗಿ ತರುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆಂದರೆ, ಸುಧಾಕರನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಹೊರಟಿರುವ ಶಾರಿಗೆ ಒಂದು ತೆಳ್ಳನೆಯ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ ಅವರು. ಅವಳ ‘ಏಳು ತಿಂಗಳ ಬಸುರಿ ಹೊಟ್ಟೆ’ಯನ್ನು ಆಡಿಕೊಂಡೇ ಅವಳನ್ನು ಹೊಸಬದುಕಿಗೆ ಸಜ್ಜಾಗಿಸುವ ಸವಾಲು ಅವರೇಕೆ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಮ್ಮ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿಗಳು ಗಮನವಿಟ್ಟು ನೋಡುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಊರವರ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ‘ಅಮ್ಮ’ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿರುವ ಪಾತಿಚಿಕ್ಕಿಯ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ದುರ್ನಾತದ ತೇಗನ್ನು ಓದುತ್ತ ಓದುಗನೂ ಮೂಗು ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುವುದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಕಾರಂತರು ಒಂದೆಡೆ  "ಒಂದು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವುದೆಂದರೆ ಅವಳ ವಾಸನೆಯನ್ನು ಕೂಡಾ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದೆಂದು ಅರ್ಥ" ಎಂದಿದ್ದರು. ವಾಸನೆ ಎಂದರೆ ಅದರ ಎರಡೂ ಬಗೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಅರ್ಥಗಳಿವೆ. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ವಾಸನೆ ಎಂಬುದು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು, ಈ ವಾಸನೆಯೇ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಮನುಷ್ಯನನ್ನಾಗಿ ಕಾಣಲು, ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಬೇಕಾದ ಕಣ್ಣು ಕೊಡುವಂಥದ್ದು ಎಂಬ ಮಾತು. 

ದೈನಂದಿನ ಕ್ಷುದ್ರತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಆಡುವುದು ಓದುಗನಿಗೆ ಅಷ್ಟೇನೂ ಆಪ್ಯಾಯಮಾನ ಅನುಭವವನ್ನು ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ. ದೈನಂದಿನ ಕ್ಷುದ್ರತೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಡುವ, ಟೀಕಿಸುವ, ಅದನ್ನು ತಾನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬ ನೆಲೆಯ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡತೊಗಿದಂತೆಲ್ಲ ಕತೆಗಾರ ಮತ್ತು ಓದುಗನ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ಅಂತರ ಕೂಡ ಬೆಳೆಯತೊಡಗುತ್ತದೆ. ತುಂಬ ಆಪ್ತವಾದ ನಿರೂಪಣೆ, ತಾನು ಓದುಗನ ಜೊತೆಜೊತೆಗೇ ನಿಂತು ಈ ಕತೆಯನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದೇನೆಂಬ ಸಖನ ಧ್ವನಿ ಕತೆಗಾರನಿಗೆ ತನ್ನ ಓದುಗನನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿ ಒದಗಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲ, ನಾನು ಓದುಗನಿಗಿಂತ (ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಕತೆಗಾರ ಧ್ವನಿಸುವುದು "ತನ್ನ ಪಾತ್ರಗಳಿಗಿಂತ" ಎಂಬ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ) ಸ್ವಲ್ಪ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದವನು ಎಂಬ ಧ್ವನಿ ಕತೆಯ ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಓದುಗ ಬಹುಬೇಗ ಆ ಕತೆಗಾರನನ್ನು ವಿಮರ್ಶಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಕೊಂಚ ಇರಿಸುಮುರಿಸಿನೊಂದಿಗೆ ಕಾಣುವುದು ಸಹಜ ಮತ್ತು ನಿರೀಕ್ಷಿತ. 

ಈ ರೀತಿ ಇಲ್ಲಿ ಕತೆಗಾರ, ಕತೆಯನ್ನು ಕತೆಯೊಳಗಿಂದ ನಿರೂಪಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿರೂಪಕ ಅಥವಾ ಅಂಥ ಒಂದು ಪ್ರಜ್ಞೆ, ಕತೆಯ ಪಾತ್ರಗಳು ಎಂಬ ತ್ರಿಕೋನದ ಜೊತೆ ಓದುಗನ ಸಂಬಂಧವೇನಿದೆ ಅದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಓದುವ ಪ್ರೀತಿಯ ನೆಲೆಯಿಂದ ಕೊಂಚ ಜಾರಿ, ಈ ಯಾವತ್ತೂ ವಿವರಗಳ ಔಚಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತ ಓದುವ ನಿಷ್ಠುರ ಓದುಗನ ನೆಲೆಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ಓದುಗನ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಷ್ಟೇನೂ ಸುಲಭದ ಕೆಲಸವಲ್ಲ. ಈ ಅಗ್ನಿಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಸಾಗುವ ಲೇಖಕರು ಕಡಿಮೆ. ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಇಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ತೇರ್ಗಡೆಯಾಗುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದೇ ಈ ಕತೆಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಓದಲು ನಮಗಿರುವ ಸವಾಲು ಮತ್ತು ಮೆಚ್ಚುಗೆ. 

ಒಂದೊಂದಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಕತೆಗಳ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ, ಇಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಕತೆಗಳೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಕೀರ್ಣ ರಚನೆಗಳೇ. ಅವುಗಳ ಪಾತ್ರ ಪ್ರಪಂಚ ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ಅವು ತಮ್ಮ ತೆಕ್ಕೆಯೊಳಗೆ ಸೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಜಗತ್ತು ಕೂಡಾ ಹಿರಿದು. ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಅವರಿಗೆ ಕಥನ ಮುಖ್ಯ ಗಮ್ಯ ಅಲ್ಲದೇ ಇರುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾರಣವಾದರೆ, ಅವರು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಬದುಕಿನ ವಾಸ್ತವದ ವಿವರಗಳು, ನಡೆನುಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಬದುಕಿನ ಕ್ಷುದ್ರತೆ ಎಂದು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ಅಂಶ ಅವರಿಗೆ ಕಥನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯ ಅನಿಸಿರುವುದು ಇನ್ನೊಂದು ಕಾರಣ. ಇವೆರಡೂ ಒಂದೇ ಅಲ್ಲ. ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಒಂದು ಕತೆಯ ಪಾತ್ರವಾಗಿಯಷ್ಟೇ ಕಾಣದ, ಅವನನ್ನು ಮನುಷ್ಯನನ್ನಾಗಿಯೇ ಕತೆಯ ಚೌಕಟ್ಟಿಗೆ ತರುವ ಬಗೆಯಿದು. ಹಾಗಾಗಿ, ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಅವರ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿ ಹೇಳಬಲ್ಲಂಥ ಕತೆ ಸಿಗುವುದು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟ. ಈ ಕತೆಗಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ನಾವು ಕತೆಗಾರರಿಗೆ ಅನ್ಯಾಯವೆಸಗುತ್ತೇವೆ. ಛಾಯಾ ಅವರ ಗಮನ ಕಥನದ ಗಮ್ಯ, ಕೇಂದ್ರ, ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಮ್ಮ ಕತೆಯ ಪರಿಸರ, ಒಟ್ಟು ಕಥನದ ಆವರಣ (ಆಕೃತಿ ಅಲ್ಲ). ಅಲ್ಲಿನ ಮನುಷ್ಯರ ನಡಾವಳಿ, ಬದುಕಿನ ದೈನಂದಿನದ ವಿವರಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಜೀವಂತಿಕೆಯಿಂದ ಬರಬೇಕೆಂಬುದರ ಕಡೆಗೇ ಇರುವುದು ಸ್ವಷ್ಟ. ಇಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಇದನ್ನು ಕೇವಲ ತಂತ್ರವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಲೀ, ಓದುಗನಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗಬಹುದಾದ ನಾಸ್ಟಾಲ್ಜಿಕ್ ನೆಲೆಯೊಂದನ್ನು ಬಳಸಿ ಅವನನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವುದಾಗಲೀ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ  ಕತೆಗಾರರಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ರಮ್ಯಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೊರತಾದ ಒಂದು ‘ದೈನಂದಿನದ ಕ್ಷುದ್ರತೆ’ ಎಂದು ನಾನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ನೆಲೆಯಿಂದ ಅಂಥ ತಂತ್ರ ಮತ್ತು ನಾಸ್ಟಾಲ್ಜಿಕ್ ನೆಲೆಯನ್ನು ಕೆಡಹುತ್ತಾರೆ. 

ಛಾಯಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕತೆಗಳನ್ನು ಮುಗಿಸುವ ಬಗೆ ಕೂಡಾ ವಿಶೇಷ ಗಮನಕ್ಕೆ ಅರ್ಹವಾಗಿರುವ, ಅವರ ಕಥನ ಕಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಎನ್ನಬಹುದಾದ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಅಂಶ. ಅವರು ಕಥನ ಕುತೂಹಲಿಯಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಓದುಗರನ್ನೂ ಕಥನ ಕುತೂಹಲಿಗಳಾಗದೇ ಅದರಾಚೆಯದ್ದಕ್ಕೆ ಕೈಚಾಚುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವ ಕತೆಗಾರರು. ಅವರು ಕತೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸುವ ಪರಿಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ಮುಂದಿನ ಕತೆಯನ್ನು ನೀವೇ ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ ಎನ್ನುವ ಬಗೆಯ ಕಥನ ತಂತ್ರ ಇದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದು ನಮ್ಮ ಆತುರದ ತೀರ್ಮಾನವಷ್ಟೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಇವು ಆ ಬಗೆಯ ಕತೆಗಳಲ್ಲ. ಅಂಥ ಕತೆಗಳನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ಮಂದಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಹೆಚ್ಚೂ ಕಡಿಮೆ ಸಣ್ಣಕತೆಯ ಒಂದು ಸ್ಥಾಪಿತ ಲಕ್ಷಣವೇ ಅದು ಎನ್ನುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಛಾಯಾ ಅವರ ಕತೆಗಳ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ಕಥನ ಕುತೂಹಲದಿಂದ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಕಳಚಿಕೊಂಡ ಒಂದು ನಿಲುವು. ಅಂದರೆ, ಛಾಯಾ ಅವರು ಇಲ್ಲಿ ಓದುಗನನ್ನು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಬದುಕನ್ನು ಕಾಣಲು, ಕತೆಯ ಆದಿ-ಅಂತ್ಯದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ದೈನಂದಿನಕ್ಕೆ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಲು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ತನ್ಮೂಲಕ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕತೆಯ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ಓದುಗ ತನ್ನ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆಯೇ ಹೊರತು ಬರಿಯ ಮನರಂಜನೆಗಾಗಿ ತಾವು ಕತೆ ಹೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಕೂಡ ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಅವರ ಕತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮೆಚ್ಚುಗೆ, ಗೌರವ ಮೂಡಲು ಕಾರಣ.

ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ ಕಥಾಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಒಳಗುಗೊಳ್ಳುವುದು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಈ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ, ಹಾರಿಜಾಂಟಲಿ ಮತ್ತು ವರ್ಟಿಕಲಿ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಏನಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದರೆ ಅವರ ಕತೆಯ ವಸ್ತು, ಅದರ ಗಮ್ಯ ಒಂದು ಸಾಲಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಸಿಗದ ಜಾಡು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕತೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪಾತ್ರಕ್ಕೂ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ವಿವರಿಸಲು, ಓದುಗನೆದುರು ಹರವಿಕೊಳ್ಳಲು ತನ್ನದೇ ಆದ ಕತೆಗಳಿವೆ ಎನ್ನುವುದೇ ಇಲ್ಲಿನ ಮಹತ್ವದ ಅಂಶ. ಸಣ್ಣಕತೆಯ ಸಿದ್ಧಮಾದರಿಗೆ ಇದು ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ, ನಿಜ. ಆದರೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕನ್ನಡದ ಸಣ್ಣಕತೆಗಳು ಈ ಸಿದ್ಧಮಾದರಿಯ ರಾಚನಿಕ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಒಡೆದು ಕಟ್ಟುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ನಾವು ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.

ಅವರ ಈ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೌಟುಂಬಿಕ-ವೈಯಕ್ತಿಕ ನೆಲೆಯ ವಸ್ತುಗಳಷ್ಟೇ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ವಿವರಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾಜವನ್ನು, ಇಡೀ ಊರನ್ನು ಒಳಗುಗೊಳ್ಳುವ ಉದ್ದೇಶ ಕಂಡು ಬಂದರೂ, ಇಡೀ ಊರಿನ, ಸಮಾಜದ, ಸಮುದಾಯದ ಗುಣಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲು ಅವರ ಲೇಖನಿ ಸಶಕ್ತವಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವ ಹೊಳಹುಗಳು ಸಾಕಷ್ಟಿದ್ದರೂ ಅವರ ಕತೆಗಳ ವಸ್ತು, ಈ ಸಂಕಲನದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಲ್ಲೂ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಮೀರಿ ಚಾಚಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಮೀರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.

‘ನಡೆಯುವಾಗ ಅಲುಗಾಡುವ ಕಂದೀಲಿನ ಬೆಳಕಿನಿಂದಾಗಿ ತೊನೆದಾಡುವ ನಮ್ಮ ನೆರಳಿನಂತೆ, ಕಣ್ಣಾಮುಚ್ಚಾಲೆಯಾಡಿಸಿ ಕಡೆಗೆ ಅಕ್ಷರ ರೂಪಕ್ಕಿಳಿದ ಕತೆಗಳಿವು’ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ ಛಾಯಾ, ತಮ್ಮ ಕಥೆಗಳನ್ನು. ಇಲ್ಲಿ ಕಂದೀಲಿನ ಬೆಳಕು ನಿಜ, ಅದು ಕೊಟ್ಟ ತೊನೆದಾಡುವ ನೆರಳುಗಳು ಮಾತ್ರ ಭ್ರಮೆ. ಆದರೆ ಭ್ರಮೆಯಿದ್ದಾಗಲಷ್ಟೇ ನಿಜಕ್ಕೂ ಒಂದು ಬೆಲೆ, ಗುರುತು, ಅಸ್ತಿತ್ವ ಎನ್ನುವುದು ಸತ್ಯ. ಛಾಯಾ ಭಟ್ ಅವರ ಕತೆಗಳು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಏನನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿವೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿಯೇ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಸವಾಲನ್ನಂತೂ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಒಡ್ಡುತ್ತವೆ.

  

(ಈ ಲೇಖನದ ಪರಿಷ್ಕೃತ ರೂಪ ಮಾರ್ಚ್(2021) ತಿಂಗಳ ಮಯೂರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ)

ಮುಂದೆ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ನಬ್ನೀತಾ ಕಾನುನ್ಗೊ ಎಂಬ ಕವಿತೆ

ಇಷ್ಟು ಆಳವಾಗಿ ತಡಕುವಂತೆ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಎನಿಸಿದ್ದು ನಬ್ನಿತಾ ಕಾನುನ್ಗೊ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಓದುವಾಗ. 2018 ರ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕವಿತಾ ಲಿಟ್ ಫೆಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಈಕೆ ಬಂದಾಗ ಇವರ ಬಗ್ಗೆ ಮೊದಲು ಕೇಳಿದ್ದು. ನಂತರ ಇನ್ನೊಂದು ಇಂತಹುದೇ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಇವರ ಖಡಕ್ಕಾದ ಮಾತುಗಳನ್ನು, ಅಹಂಕಾರದಂತೆ ಕಾಣುವ ಮಾತುಗಳ ಹಿಂದಿರುವ ಕೀಳಿರಿಮೆ ಮೆಟ್ಟಿನಿಲ್ಲುವ ಛಾತಿಯನ್ನು ಕಂಡು ಬೆರಗಾಗಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಆಗ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡಮಿಯಿಂದಲೇ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದ ಇವರ ಒಂದೇ ಒಂದು ಕವನ ‘A Map of Ruins’ ಸಂಕಲನದ ಪ್ರತಿ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಇವರ ಎರಡನೆಯ ಕವನ ಸಂಕಲನವೂ ಬಂದಿದೆ. 

ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ, ಮೇಘಾಲಯದ ಶಿಲ್ಲಾಂಗಿನ ಈ ಪ್ರತಿಭೆ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದು ನಿರಂತರ ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟ, ವಲಸೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಈಕೆ ಸದ್ಯದ ಬಾಂಗ್ಲಾ ದೇಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಸಿಲ್ಹೆಟ್ ಎಂಬಲ್ಲಿಯವರು. ಹಾಗಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಕಾಲ "ಹೊರಗಿನವರು" ಅನಿಸಿಕೊಂಡೇ, ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಕ್ಯಾಂಪು, ಅಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದವರು.  ಹೋದಲ್ಲಿ ಬಂದಲ್ಲಿ ‘ನೀವು ಹೊರಗಿನವರು, ಇಲ್ಲಿಗೇಕೆ ವಕ್ಕರಿಸಿದಿರಿ?’ ಎಂಬ ತಾತ್ಸಾರ, ದ್ವೇಷ, ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಹಿಸದ, ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾರದ ವರ್ತನೆ. ಇದು ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಇವರ ಮನೋಧರ್ಮವನ್ನು ತಿದ್ದಿದೆ. ಅದು ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿ ಕವನದಲ್ಲೂ ಮಡುಗಟ್ಟಿ ನಿಂತಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಈ ಕವಿತೆಗಳು ನಮಗೆ ಕೊಡುವ ಅನುಭವ, ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಅನ್ಯವಾದದ್ದು, ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಲ್ಲದ್ದು ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿಗಿಳಿಯಲು ಕೊಂಚ ಕಷ್ಟದ್ದು. ಅಲ್ಲದೆ ಮುಂದೆ ಬೆಳೆದ ಮೇಲೆಯೂ, ಭವಿಷ್ಯ ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೇ ಬೇಕಂತಿದ್ದರೆ ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಲೇ ಬೇಕು ಎನ್ನುವಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯೇ ಮುಂದುವರಿದು ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ವಲಸೆಯನ್ನೇ ಸ್ಥಾಯಿಯಾಗಿಸಿದ್ದು ಇನ್ನೊಂದು ಅಂಶ. 

ಮನುಷ್ಯನ ಈ ಒಳಗಿನವರು ಮತ್ತು ಹೊರಗಿನವರು ಎಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ನೋಡುವ ಚಟ ಬಹಳ ಹಳೆಯದು. ಬಹುಶಃ ಅವನಿಗೆ ಸದಾಕಾಲ ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತಲೇ ಇರಲು ಯಾರಾದರೂ ಬೇಕೇ ಬೇಕೇನೋ ಅನಿಸುವಷ್ಟು ಹಳೆಯದು. ನಮ್ಮ ದೇಶದವರೇ ಆದ ಕಾಜಿ ನಝ್ರುಲ್ ಇಸ್ಲಾಮ್ ಕೂಡ ಬಾಂಗ್ಲಾ ದೇಶ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ವಿದೇಶಿಯಾಗಿ ಬಿಟ್ಟರು. ಬಾಂಗ್ಲಾ ದೇಶ ಇವರನ್ನು ತನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿ ಪೊರೆಯಿತು. ಬಂಗಾಳಿಯ ಇವರ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ನಾವು ವಿದೇಶೀ ಕವಿತೆಗಳೆಂದು ಓದಬೇಕು!

ಸದಾ ಹಿಂಸೆ, ದೌರ್ಜನ್ಯ, ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನೆದುರಿಸಿದ ಭೂಪ್ರದೇಶವಾಗಿ, ದುರ್ಗಾಪೂಜೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲೇ, ಕಣ್ಣೆದುರೇ ಜೀವಂತ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಸುಟ್ಟಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲೇ ಮುಚ್ಚಿ ಹಾಕಿ ಯಾವತ್ತಿನಂತೆ ದುರ್ಗಾಪೂಜೆಯ ಸಂಭ್ರಮದಲ್ಲಿ ಊರು ದುರಂತವನ್ನು ಮರೆತಿದ್ದು ‘ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2013’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಕವಿತೆಯಾಗಿ ಬಂದರೆ, ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಅಧ್ಯಯನದ ಕೊನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಡಲೇ ಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯ ಎದುರಾದ ದಿನಗಳ ಮಾನಸಿಕ ತಾಕಲಾಟಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಕವಿತೆ ‘ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಡುವಾಗ ಏನ ಒಯ್ಯಲಿ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ’. ಮೇಘಾಲಯವಿನ್ನೂ ರಚನೆಯಾಗಿರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಅಸ್ಸಾಂ ಸರಕಾರ ಇವರಿಗಾಗಿ ಕೊಟ್ಟ ಇನ್ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮನೆಗಳಿದ್ದ ಅಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟನ್ನು, ತಾತ, ಅಪ್ಪ ಎಲ್ಲ ಹುಟ್ಟಿ, ಬದುಕಿ ಬಾಳಿದ ಮನೆಯನ್ನು, ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಡಬೇಕಾದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಕವಿತೆಯೇ ’153'. ಇವರ ಇತ್ತೀಚಿನ, ಎರಡನೆಯ ಕವನ ಸಂಕಲನದ ಹೆಸರನ್ನೂ ಈ ಕವಿತೆಯೇ ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಹುಟ್ಟಿ, ಬಾಳಿ ಬದುಕಿದ ಒಂದು ಮನೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಗೋಡೆ-ಮಾಡುಗಳ ಒಂದು ಸ್ಥಾವರವಷ್ಟೇ ಆಗಿರದೆ ಹೇಗೆ ಬದುಕಿನ ಸ್ಮೃತಿಯೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವ ಕವಿತೆಯಿದು. ‘ನಾನಿನ್ನೆಲ್ಲೊ ಸತ್ತು ಎನ್ನ ದೇಹ ಸುಟ್ಟಾಗ ಇಲ್ಲಿ ಈ ಮನೆಯಂಗಳದಿ ಅರಳಿದ ಹೂವು ಸುಟ್ಟು ಬಾಡುವುದು’ ಎನ್ನುತ್ತಾರವರು. 

ಓಲ್ಗಾ ತೊಕಾರ್ಝುಕ್‌ಳ ಪುಸ್ತಕ "ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದ ಡೇ, ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದ ನೈಟ್’ ನ ಎಫಿಗ್ರಾಫ್ ಆಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ಖಲೀಲ್ ಗಿಬ್ರಾನ್ ರಚನೆ ಹೀಗಿದೆ:

Your house is your larger body

It grows in the sun and sleeps in the stillness of the night;

and it is not dreamless.

Does not your house dream? And dreaming, leave the

city for grove or hilltop?

ಪ್ರತಿ ಪರಿಚಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಬೇಕಾಗಿಯೋ ಬೇಡವಾಗಿಯೋ ‘ನಾನು ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್ ಕವಿಯಲ್ಲ, ನಾನು ಖಾಸಿ ಅಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡೇ ತನ್ನ ಅಸ್ಮಿತೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅನಿವಾರ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತ, ಎದುರಿಸುವ ಛಾತಿ ತೋರುತ್ತ ಬಂದಿರುವ ನಬ್ನಿತಾ ಅವರ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕವಿತೆಯೂ ಅಪ್ಪಟವಾದ, ಅನುಭವ ಸಾಂದ್ರವಾದ, ಭಾಷಿಕ ಎಚ್ಚರದ ಸೃಷ್ಟಿ. 

 

ಅಂದರೆ ಇವರ ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯೂ ಅದರ ಆಳದಿಂದ, ಶಾಬ್ಧಿಕವಾಗಿಯೂ, ಧ್ವನಿಶಕ್ತಿಯಿಂದಲೂ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಕಂಪನ ವಿಚಿತ್ರವಾದದ್ದು. ಅನುರಣನದ ಅದ್ವಿತೀಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಈ ಕವಿತೆಗಳು ಎಷ್ಟು ಗಾಢವಾಗಿ ಆವರಿಸುತ್ತವೆಯೆಂದರೆ, ಅದರ ಆಘಾತದಿಂದ ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೊಂಚ ಸಮಯ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಒಂದೊಂದು ಕವಿತೆಯೂ ನಮ್ಮನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡು, ಮುಂದಿನ ಕವಿತೆಗೆ ಮನಸ್ಸು ತೆರೆಯುವ ಮುನ್ನ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಾಲ ಈಗಷ್ಟೇ ಓದಿದ ಕವಿತೆಯೊಂದಿಗೇ ಒಂದು ಏಕಾಂತವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ನಿಲ್ಲುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕವಿತೆಗಳ ಅನುವಾದ ಕಷ್ಟ, ಅನುವಾದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯ ವಿಪರೀತ. ಹಾಗಾಗಿ ನಬ್ನಿತಾ ಅವರ ಕವಿತೆ ನಮ್ಮಿಂದ ಕೇಳುವ, ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವ ಸಮಯ, ದೈನಂದಿನ ಜಂಜಾಟದಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ. ಬಹುಶಃ ಇನ್ನೇನಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಈ ಕವಿತೆಗಳ ಭಾಷೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಭಾಷೆಗೆ ಮೀರಿದ್ದನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ವಿಚಿತ್ರಶಕ್ತಿಯೊಂದು ನಮ್ಮ ಗಮನದಿಂದ ತಪ್ಪಿ ಹೋಗಬಾರದು ಎನ್ನುವುದು ನನ್ನ ಆಶಯ. ಈ ಸಂಕಲನದ ಬಗ್ಗೆ ಕವಿ ಜಯಂತ್ ಮಹಾಪಾತ್ರ ಅವರು ಬರೆದಿರುವ ಎರಡು ಮಾತುಗಳು ನನ್ನ ಮಾತನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಸುವಂತಿವೆ. 

"ತೀರ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಒಂದು ಜಗತ್ತೇ ನಬ್ನಿತಾ ಕಾನೊಂಗೊ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳ ಮೂಲಭಿತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಜಗತ್ತು ನಮ್ಮ ಅಂತರಾಳವನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಲೇ ಇರುವ ಒಂದು ನಾದಮಯವಾದ ಜಗತ್ತು. ಅದು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಆ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಮರಳುವಂತೆ ನನ್ನನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತದೆ, ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. A Map of Ruins ಸಂಕಲನದಲ್ಲಿ  ಆಳವಾದ ಸಂವೇದನೆಯ, ಸಿಹಿಕಹಿ ಎರಡೂ ಇರುವ ಹಳಹಳಿಕೆಗಳು, ನೆನಪುಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಮೌನವಿದೆ. ಈ ನೀರವ ಬೌದ್ಧಿಕತೆಯೇನಿದೆ, ಅದು ಈ ನಾಸ್ಟಾಲ್ಜಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತು, ಕವಿ ನಾವು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಸದ್ಯ ಹಾಯುತ್ತಿರುವ ವರ್ತಮಾನವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಸಾಧಾರಣ ನಾಟಕೀಯತೆಯನ್ನೂ ಮೆರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕಾಲ, ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ವಿದಾಯ ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಾಯೀ ಬಿಂದುಗಳಾಗಿವೆ. ಇದು, ಈ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳೇ, ಅತ್ಯಂತ ಸರಾಗವಾಗಿ, ಸಹಜವಾಗಿ ನಬ್ನೀತಾ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಜಗತ್ತಿನ ನಕ್ಷೆಯೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಪರಿಕರಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಪಾಳುಬಿದ್ದ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳು ನನ್ನನ್ನು ಅಸ್ವಸ್ಥಗೊಳಿಸಿವೆ, ಅವು ನನಗೆ ನಾನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾದವು, ನನ್ನ ಶಕ್ತಿಗೆ ಮೀರುವಷ್ಟಿವೆ ಅಂತನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿವೆ.  

ದೀರ್ಘಕಾಲ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಉಳಿಯುವಂಥ, ಬಹಳ ಅಪರೂಪದ ಚೊಚ್ಚಲ ಸಂಕಲನವಿದು, ನನಗಿದು ತುಂಬ ಇಷ್ಟವಾಯಿತು."

ಹುಟ್ಟು

ಭೀತಿಯ ಬಲೆಯೊಳಗೆಲ್ಲೋ

ಬೀಜವೊಂದು ಮೊಳಕೆಯೊಡೆದಿದೆ. ಮತ್ತು ನಾನಾಗ ಹುಟ್ಟಿದೆ.

ನನ್ನಜ್ಜ ಅವನ ಗುಮಾಸ್ತಗಿರಿಯ ಸೂಟ್ಕೇಸಿನಂಥ ತಲೆಬುರುಡೆಯೊಳಗೆ

ನ್ಯಾಯವಾಗಿ ಗಳಿಸಿದ್ದ ನಿಧಿಯೊಂದಿಗೇ ನನ್ನ 

ಗುಟ್ಟಾಗಿ ತುಂಬಿ

ನಾರ್ತ್ ಈಸ್ಟ್ ಫ್ರಂಟೀಯರ್ ಏಜೆನ್ಸಿಗೆ ಹೊತ್ತೊಯ್ದ 

ಹಾಗೆ ನಕಾಶೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ಒಂದೆಡೆ ಬಿತ್ತಲಾಯಿತು.

ನಾಗಾ ಮಂದಿಯ ಪುರೋಗಾಮಿ ದಿನಗಳ ಗಳಿಕೆಯಿತ್ತು;

ಅವನ ಕಳ್ಳಒಲೆಯೊಳಗಿನ ಬೂದಿಮುಚ್ಚಿದ ಕೆಂಡದಂತಿದ್ದೆ ನಾನು.

ನನ್ನಪ್ಪನ ಕಡುಕಷ್ಟದ ಜನ್ಮ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದೆ;

ದಾಳಿಕೋರರ ಕಿವಿಗೆ ಕೇಳಿಸದಂತೆ

ಅಮ್ಮನ ಬೊಬ್ಬಿಡುವ ಬಾಯಿಗೆ ಮಿಡ್‌ವೈಫ್ ಕೈಯೊತ್ತಿಟ್ಟ ಹೊತ್ತು

ಹಬಿಗಂಜ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಬದುಕೆಂಬ ಗರ್ಭಕ್ಕೊದ್ದು ಬದುಕಿಗೆ ಒಗೆಯಲ್ಪಟ್ಟವಳು.

ಕಣ್ಣೆದುರೇ ತನ್ನ ಕರುಳಕುಡಿಯನ್ನು 

ಜೀವಂತ ಹಿಂಸಿಸಿ ಕೊಲ್ಲುವುದನ್ನು

ಕಣ್ಣಾರೆ ಕಂಡ ತಾಯ ತೊಡೆಗಳಿಂದ...

ಅವಳನ್ನು ಪಲಾಶವೃಕ್ಷಕ್ಕೆ ನಗ್ನನೇಲಿಸಿ

ಜೀವಂತ ಸುಡುವ ಕೆಲವೇ ಘಳಿಗೆ ಮೊದಲು

ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದೆ;

ಮಣ್ಣಿನ ಕಣ್ಣುಗಳು ಮರಗಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದ ಹೊತ್ತಲ್ಲಿ,

ಕಣ್ಣೀರು ಕನಸುಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿರಂತರ ಸುರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಹೊತ್ತಲ್ಲಿ,

ಕುಡಿಕೆ ತುಂಬ ಬೇಡಿ ತಂದ ಅನ್ನ ಕಾದಿರುತ್ತಿದ್ದ ಹೊತ್ತಲ್ಲಿ,

ಬಿಡಿಗಾಸು ಬಿಡದೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ  ತೆತ್ತು ಬದುಕೊಂದನ್ನು ಬೆಲೆಗೆ 

ಕೊಂಡುಕೊಂಡ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದೆ.

ಇನ್ನೂ ಕೆಲ ಕಾಲಾನಂತರ, ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದೆ ನಾನು

ಈ ಭೂಮಿ ನಮಗೆ ಅನ್ನವಿಕ್ಕುವುದೆಂಬ 

ಇದೇ ನಮ್ಮ ನೆಲೆ, ನಮ್ಮ ಆಶ್ರಯವೆಂಬ ಹುಸಿನಂಬಿಕೆಯಡಿ.

ಪ್ರತೀ ಕ್ಷಣ, ಪ್ರತೀ ದಿನ

ನೆನಪುಗಳ ಭಾರಕ್ಕೆ, ಭೂತದ ಸ್ಮೃತಿಗೆ ಧೃತಿತಪ್ಪಿ

ಹೆಜ್ಜೆಗಳು ಎಡವುತ್ತ, ಮನಸ್ಸು ಕುಗ್ಗುತ್ತ, ಮುಖಹೀನರಾಗಿ

ಅವರು ಉದುರಿ ಬಿದ್ದ ಕುಂಕುಮಭೂಮಿ ನಾನು.

ದಿವಾಳಿಗೊಂಡ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡೆ ನಾನು

ವಶೀಲಿಬಾಜಿಯೊಂದೇ ನಡೆವ ಕಣ್ಮರೆಯಕಾಡಿನಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಇದ್ದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ

ಪಲಾಯನ ಮಾಡಲೆಂದೇ ಪಾದಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡ 

ಪ್ರತಿಭೆಯ ಕುಡಿಯಲ್ಲಿಯೇ ನಾನೂ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡೆ.

ಭೂಗೋಳದ ತೆಳ್ಳಗಿನ ಪದರದ ಮೇಲೆ, ಇತಿಹಾಸದ ಉದ್ದುದ್ದ ನಾಲಗೆಯ ಮೇಲೆ

ಇರುವುದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅಳಿಸಿ ವಿರೂಪಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕೆಂದೇ ಎದ್ದ ತುರ್ತಿನಲ್ಲಿಯೇ

ನಾನೂ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡೆ.

ಚಿಗುರಿಕೊಂಡ ಸಸಿಯನ್ನು ಕಿತ್ತುಕಿತ್ತು ಹೊಸನೆಲಕ್ಕೂರುವ

ಮೃತ್ಯುಶಯ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಕೊನೆಯುಸಿರಿನ ಎದೆಯುಬ್ಬಸ ಮರುಕಳಿಸುವ

ವ್ಯತ್ಯಾಸ, ವಿಶೇಷ.

ಅದು ಮಾತ್ರ ಬದಲಾವಣೆ, ಅಲ್ಲಿನ ನಿಶ್ಚಲ ದೈನಂದಿನದಲ್ಲಿ.

ವನ್ಯಮೃಗವನ್ನು ಕಾಡಿನಿಂದ ಅಭಯಧಾಮಕ್ಕೆ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಮೃಗಾಲಯಕ್ಕೆ

ವರ್ಗಾಯಿಸಿದ ಹಾಗೆ.

ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹುಚ್ಚು ಹಿಡಿಸಿ ಕೊಲ್ಲುವ ವಿಭಿನ್ನ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲೂ ಇದ್ದ ಸಾಮಾನ್ಯಾಂಶ.

ಹಾವಿನ ಹುತ್ತದಲ್ಲೋ, ಮೊಲದ ಪೊಟರೆಯಲ್ಲೋ ಹೇಗಾದರೂ ಸರಿ ಉಸಿರು ಹಿಡಿದು

ಬದುಕಲೇ ಬೇಕೆಂಬ ಸವಾಲೆಸೆದು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು ನನ್ನನ್ನು

ನಿನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದು ಎಂಬ ನಿಮ್ಮ ತಿರಸ್ಕಾರ.

ಗಾಳಿಗೊಂದು ಸುಳಿವು ನೀಡಿ...

-ಒಂದು-

ಗಾಳಿಗೊಂದು ಸುಳಿವು ನೀಡಿ

ಚಂದ್ರಮನು ಚೆಲ್ಲಿದ್ದಾನೆಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ

ಬೆಳ್ಳಿನೆನಪುಗಳ ಚಿತ್ತಾರ

ಪ್ರಮಾಣ ಮಾಡಿ ಹೇಳಬಲ್ಲೆ, ಎಲ್ಲಿ ಬೇಕಾದರೂ

ಆಟಿಕೆಯೊಂದು ಮುರಿದ ಸದ್ದು

ಕಂದ ಎಲ್ಲೋ ಚೀರಿ ಅತ್ತ ಅಳು

ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ ನಾನು

ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಅದನ್ನೇ ನೋಡೀ ನೋಡಿ ಬೇಸತ್ತ ಅದೇ ಅಕ್ಕಿಡಬ್ಬದಲ್ಲಿ

ಒದ್ದೆ ಅಕ್ಕಿ ಕೆರಳಿದಂತೆ ತಡವಿ ತಡವಿ ಎಬ್ಬಿಸಿದ ಸದ್ದು

ಕರಾರು ಪತ್ರಗಳು, ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳು

ಕರಾರುಪತ್ರಗಳೂ ಇಲ್ಲ, ವ್ಯವಹಾರ ವಹಿವಾಟೂ ಇಲ್ಲ

ಎಲ್ಲವೂ ಓಟ ಕಿತ್ತಿವೆ, ಆಟ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಪೆವಿಲಿಯನ್ ಕಡೆಗೆ

ಹತಾಶೆಗಳೂ, ಹೊಸ ಆಶೆಗಳೂ ಏಕತ್ರ ಬದುಕಿನಲೆಗಳಂತೆ

ಎಲ್ಲವೂ ಸಂಶಯಾಧಾರಿತ, ಸಾಕ್ಷಿಯ ಕೊರತೆ.

ಯಾವುದೋ ತಾಯ ಕಿತ್ತು ತೆಗೆದ ತಲೆಗೂದಲಿನಂತೆ

ಈ ಒಡಕು ಕ್ಷಣಗಳು ಅಪಸ್ವರವನ್ನೆಬ್ಬಿಸಿವೆ

ಕಿತ್ತೆಸೆದ ನೇಯ್ದ ತಾಳೆಗರಿಯೊ, ಬಿದಿರ ಎಳೆಯೋ ಸುರುಳಿಸುತ್ತಿದ ಹಾಗೆ ಬಿದ್ದಿವೆ.

ಶಿಲ್ಲಾಂಗಿನ ರಾತ್ರಿಯ ಕಡುನೀಲಿ ಆಗಸದಿಂದ ಕಿತ್ತು ತಂದ ತಾರೆಗಳನ್ನು

ನೇಯ್ದ ಹಳೆಯ ಮುದುರಿದ ಬನಾರಸ್ ಸೀರೆಯ ಹಾಗೆ.

ತಂತಮ್ಮ ಅರಿಶಿನ ಗಂಧದ ಯೌವನದ ವೈಶಾಖವನ್ನು

ಭರಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಘಮ್ಮೆಂದು ತುಂಬಿಟ್ಟ ಮುತ್ತಜ್ಜಿಯರು

ಒಂದಿಷ್ಟೇ ಇಷ್ಟು ಬಿಸಿಲು, ಮತ್ತಿಷ್ಟು ಪುರುಸೊತ್ತು

ಸಿಕ್ಕಿದ್ದೇಯಾದರೆ ಸಿಲ್ಹೆಟ್ ನಗರವನ್ನೇ

ಉಪ್ಪಿನಕಾಯ್ಮಾಡಿ ನೆನಪುಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಡುತಿದ್ದರು.

ಸರಿಸರಿ ಹೊರಡಿ, ನಿಮ್ಮ ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು

ಆಡುಕುರಿಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಅಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಎದ್ದೇಳಿ

ಕಟ್ಟಿ ಗಂಟುಮೂಟೆ, ದೊರೆಗಳು ಬದಲಾದರು

ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟು ಹೋಗಿ.

-ಎರಡು-

ಗೊಂದಲಿತ ಗೂಡುಗಳು ನೆರಳು ಆಶ್ರಯ ನೀಡವು

ವಿಳಾಸವಿಲ್ಲದ ಮಾಡಿನಡಿ ಬದುಕ ಪ್ರೀತಿಸಬಲ್ಲ ಕಾವು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ

ಇಲ್ಲಿ ಚಪ್ಪಡಿಕಲ್ಲು ಸೃವಿಸುತ್ತಿದೆ ನೋವು ತುಂಬಿದ ಕೀವು ರಸ

ಕುಶಿಯು ಸುರಿಯುವುದು ಆಮ್ಲಮಳೆಯಂತೆ

ಎಂದರೆ ನಾನು ಕೇಳುವುದು ಅದೊಂದು ಕವಿತೆಯಂತೆ, ಪ್ರಾಸಬದ್ಧ

ಪಾರಿವಾಳವೇ ಮೇಲು, ಅಥವಾ ಒಂದು ಕಾಗೆ

ಆದರೆ ನಾನೊ, ಕವಿಯಾಗಿಬಿಟ್ಟೆ

ಒಂದು ಮನಸ್ಸು, ಒಂದು ನಕಾಶೆ

ಜೀರ್ಣಾಂಗವೇ ಇಲ್ಲದ ಅನ್ನಾಂಗ

ಸತತ ಮಳೆನೀರು ತೊಳೆದ ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲುಗಳ ಸಂದುಗಳಲ್ಲಿ

ಆರ್ಕಿಡ್ ಪೊದೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ಮೀನುಗಳ ತೊರೆಯಲ್ಲಿ

ನಾನು ಬೆಳೆದೆ

ಇಡೀ ಮರಕ್ಕೆ ಹೆಣ್ಣಿನ ಮೊಲೆಗಳನ್ನು ಕುತ್ತಿ ಕತೆ ಕಟ್ಟಿದವರೋ

ಕುಡುಗೋಲು, ಕತ್ತಿ ಹಿಡಿದು ಬರುವವರೋ ಇರದ ಕಡೆ, ದೂರದಲ್ಲಿ.

ಕಿತ್ತಳೆ ಮಾರುವ ಮುದುಕಿ ನನ್ನ ಕದ್ದು ತಿರುಗುವ 

ಕನಸುಗಳಲ್ಲಿ ಇಣುಕುತ್ತಾಳೆ, ಕಾಡುತ್ತಾಳೆ

ನನ್ನ ಬಳಿ ಅವಳ ಮಗನ ಚಿತ್ರವಿದೆ,

ಅವನು ನನ್ನ ಸುಟ್ಟ ತುಟಿಗಳ ಮೇಲೆ ಹೂವನಿಟ್ಟಿದ್ದ.

ಗಾಳಿಗೊಂದು ಸುಳಿವು ನೀಡಿ

ಇಲ್ಲವೆಂದರೆ ಅವು ನನಗೆ ಹೇಳುವುದೇ ಇಲ್ಲ;

ಯಾರನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸಬೇಕು ನಾನು ಬದುಕಬೇಕೆಂದರೆ, 

ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಸಿದ್ದು ಯಾರನ್ನು, ಸತ್ತಿದ್ದೂ. 

ಕಿತ್ತ ಹಲ್ಲು

ಕಾರಣಗಳಿದ್ದವು ನೋವಾಗುವುದೆಂಬ ಅರಿವಿದ್ದೂ 

ನೋವಿನಲ್ಲೆ ಕಿತ್ತುಹಾಕಲು

ಮತ್ತೀಗ ಕಿತ್ತಹಲ್ಲು ಇದ್ದ ಜಾಗದ ಖಾಲಿತನ

ನನ್ನೊಳಗೆ ಉಳಿದೇ ಬಿಡುವ ಬೇಡದ ಒಂದು ನೆನಪು.

ಈ ನಾಲಗೆಯೊಂದು ಮಗುವಿನಂತೆ

ಅದಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲದ ಜಾಗದಲ್ಲೇ

ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಜಗತ್ತ

ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಸವರಿ ಹುಡುಕುವ ಹಠ...ಚಟ.

ನಿರೂಪಕ

ಯಾರು ನಾವು?

ನೋವಿನ ದಲ್ಲಾಳಿಗಳೆ?

ಒಂದೇ ಒಂದು ಮುಗುಳ್ನಗುವಿಗಾಗಿ 

ಬದುಕಿನ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಚೌಕಾಶಿಗಿಟ್ಟವರು.

ಎಲೆಮರೆಯಲ್ಲೆ ಗುಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟು ಕಾದವರು.

ನಾವು ಸೂರ್ಯನತ್ತ ಕೈಚಾಚಲಿಲ್ಲ

ಚಂದ್ರನತ್ತ ಮೊಗಮಾಡಲಿಲ್ಲ

ನಮ್ಮ ರಾತ್ರಿಯ ಆಗಸ ಹರಡಿದ ಚಾದರದಡಿ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳಲು 

ಅಷ್ಟು ನಕ್ಷತ್ರಗಳೇ ಇದ್ದಿರಲಿಲ್ಲ.

ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನೇ ಮೂಟೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು 

ರುಚಿಗಳ ಕಾಡಲ್ಲಿ ಅಂಡಲೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ

ಬಾಯ್ತುಂಬ ಒಣಗಿದ ಆಸರಿಕೆಗೆ

ಕಿತ್ತಳೆಯ ರಸದ ಅಂಟು, ಪರಿಮಳ.

ಈ ನಮ್ಮ ಪೆದ್ದು ಸಾಹಸವೇ

ನಿಮ್ಮ ನಾಲಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸಪ್ತವರ್ಣದ 

ಆಗಸದ ಹೊಸ ದಾಹ ತಂದಿರಬೇಕು.

ಮಜಾ ನೋಡಲು ನೆರೆದ ಜನರನ್ನು ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡ ಎಂದು ತಿಳಿದು

ಅವರು ಬೊಟ್ಟು ಮಾಡಿ ತೋರುತ್ತಿದ್ದ ಕೈಬೆರಳನ್ನೆ ಹೂವಿನ ಗುಚ್ಛವೆಂದು ಎಣಿಸಿ

ಪೆದ್ದರಾದೆವು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ.

ನಾನು ಮರಗಟ್ಟಿದಾಗ ನನ್ನ ಅದೇ ಭಾವ ಕಾಡಿತೆ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಅರೆಗಳಿಗೆ?

ಕಲ್ಲಾದ ಮನಸ್ಸಿನ ಆರ್ತ ಧ್ವನಿ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ಕೇಳಿಸಿದಂತಾಗಲಿಲ್ಲವೆ

ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಏನೋ ಬಿರುಕು ಬಿಟ್ಟ ಸದ್ದು?

ಪಾದಗಳಿಂದ ಮೆತ್ತಗೆ ಹತ್ತಿ ಮೈಮೇಲೆ ಹರಿಯತೊಡಗಿದ ಸಣ್ಣ ಹೆಸರಿನ ಸೈನ್ಯ

ಯುದ್ಧ ತೊಡಗಿದ್ದು ತಿಳಿಯಲೇ ಇಲ್ಲ

ಯಾರು ಯಾವಾಗ ನಮ್ಮನ್ನು ಹೀಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಸಾಲಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದರೋ

ನಮಗದರ ಅರಿವೇ ಆಗಲಿಲ್ಲ...

ನಾಗರಿಕ ಪಟ್ಟ

ಹಿಂಡಿದಂತೆ ತಿರುಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ 

ನಡುಕ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಭಯವ ಅರಿಯಲೆಳಸುತ್ತ 

ಬರೆಯುವುದೊಂದು ಚಟವಷ್ಟೇ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ ಈಗ

ಮುಸ್ಸಂಜೆಯೊಂದು ಧಡಕ್ಕನೆದ್ದು ಕೂರುವುದು

ಬೋಳು ಮರಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿ ತೂಗುಬಿದ್ದಿರುವ 

ಸೂತ್ರಕಿತ್ತ ಗಾಳಿಪಟ ಹುಯಿಲಿಡುವ ಹಾಗೆ.

ಕರೆಂಟು ಕಂಬದ ತುಂಬ ಅಂಟಿಕೊಂಡ ಹಕ್ಕಿಪುಕ್ಕದ ಕುಚ್ಚಿನ ಹಾಗೆ

ನಿಶ್ಚಿತ ನೀರವ ಮೌನಕ್ಕೆ ಜೋತುಬಿದ್ದು ಪತರುಗುಟ್ಟುವ

ಅಪಶಕುನದ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯಂತೆ

ಇಲ್ಲಿರಬೇಕಾಗಿ ಬಂದ ಘಳಿಗೆ ಕಾಣತೊಡಗಿದೆ.

ತೆರೆಯೊಂದರ ಮರೆಗಲ್ಲದೆ ಬೇರೆಲ್ಲಿಗೂ

ನಾನೀಗ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ಮೆರವಣಿಗೆ ಹೊರಡಲಾರೆ

ಅಲ್ಲಿ ನಾನು ನನ್ನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಮಡಿಚಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ, ಗಾಳಿಯನ್ನು ಕೂಡ.

ನನ್ನ ನೋವಿನ ದನಿಯನ್ನು ಪರಕೀಯತೆಯ ಹಂಗಿನಡಿ ಹೂತಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ

ನನ್ನ ಕಂಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನಿಂತುಬಿಟ್ಟಿದೆಯದು

ಮರ್ಯಾದೆಯಾಗಿ ಬಾಳುವೆ ನಡೆಸುವ ಎರಡು ಸಂ-ಭ್ರಮೆಗಳಂತೆ

ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ

ಕ್ಷಿತಿಜದಂಚಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ನಡೆದ ಅರೆ ಉಂಡ ಬಾಳೆಲೆಯಂತೆ

ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ

ಮನೆಗಾಗಿ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟು ಗಳಿಸಬೇಕೆಂಬ ಕೀವು ತುಂಬಿದ ಕನಸುಗಳಂತೆ

ಈ ಗೂಡು ಮಣಭಾರ ಎದೆಯ ಮೇಲೆ

ಹಳೆಯ ಮರೆಯಲಾರದ ನೆನಪುಗಳಿಗೆ

ಮೋಡ ಮುಸುಕಿದೆ, ಪಾಪಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಗ್ರಹಣ ಹಿಡಿದಂತೆ 

ಹೊರೆ ಹೇರಿದಂತೆ ಕೂತಿವೆ ನನ್ನ ಚದುರಿದ ಚಿತ್ರಗಳಂಥ ಗತಕಾಲದ ಮೇಲೆ.

ಮಳೆಯ ನಾಡಿಗಷ್ಟೇ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಹೊಂದುವ ಪುಟ್ಟ ಕುಟೀರ ನನ್ನದು.

ನನ್ನ ಡೇರೆಯ ತೂತುಗಳಿಗೆ ತೇಪೆ ಹಚ್ಚುವಷ್ಟೂ ತಲೆಯೆತ್ತದಂತೆ ಅಲ್ಲಿ ನಾನು.

ತೂರಿ ಬರುವ ತಾರೆಗಳೆನ್ನ ಕ್ಷಮಿಸಲಿ...

ನನ್ನ ನಾಗರಿಕ ಪಟ್ಟದಷ್ಟೇ

ಅವು ನಕಲಿ

ಆದರೆ ಇರುಳು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವಷ್ಟೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ

ಅದು ಸದಾ ಕಡುಕತ್ತಲು, ಧುತ್ತೆಂಬ ಸತ್ಯ

ಕಾಂಬ ನೋಟದಿಂದುದ್ಭವ

ಗಿರಿಯ ಮೋಹದಿಂದನುಭವ

ಒಂದು ಪುಟದಿಂದಿನ್ನೊಂದಕ್ಕೆ ತನ್ನವರ ಅರಸುತ್ತ ಅದು

ಸಾಗುವುದು ನಿರಂತರ.

ಪೆನ್ನಿನ ಮಸಿ, ಅದೆಷ್ಟೇ ಗಾಢವಾಗಿರಲೇನು,

ಮನದ ಆಗಸವ ಇಳಿಸಿ ಜಗಕೆ ಇಹದ ತಾವಾಗಿಸದು ಎಂದೂ.

ಮಾಗಿಯ ಸೆರೆವಾಸ

ಮಾಗಿಯ ತೋಳುಗಳಲ್ಲಿ ಸೆರೆಯಾಗ ಬಯಸಿ ನುಗ್ಗಿದವನು ಅವನೇ

ವಸಂತದಲ್ಲೇ ಮೋಹದ ಚಳಿಯ ಅವನು ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಅಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದ

ಮತ್ತೆ ಶರತ್ಕಾಲದಿ ಅರಿವು ಆವರಿಸಿತವನನ್ನು. 

ಇರುಳ ನಡಿಗೆ

ಶರತ್ಕಾಲದಿ ಉದುರುವ ಎಲೆಯಂತೆ ಕಾಲದ ಇಳಿಮೊಗ, ನಿನ್ನ ಮುಖ

ಭೂಗರ್ಭದ ಕಗ್ಗತ್ತಲ ರಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ಹೂತು ಹೋಗಲು ಹೊರಟಂತೆ

ಕಂಭದಿಂದ ಚಕ್ಕೆ ಎದ್ದಂತೆ ನಿನ್ನ ಕೈಗಳು ಮೇಲೆದ್ದಿವೆ ಚಾಚಿ

ನನ್ನ ಗುಟ್ಟುಗಳ ಬಟ್ಟೆ ಬಯಲಿಗೆಳೆವಂತೆ, ಒಂದೊಂದಾಗಿ ಕಳಚಿ.

ನಿನ್ನ ಮೊಗ ನನ್ನ ಮೈಮೇಲಿನ ಪಸೆಯಾರುವಂತೆ ಹೀರುವ ಚಂದ್ರಮ,

ಈ ಭ್ರಷ್ಟಕಾಲವನ್ನು ನನ್ನದೇ ತುಟಿಗಳಿಂದ ಕುಡಿವ ಒಂದು ನಗರದಂತೆ.

ನಿನ್ನ ಮುಗುಳ್ನಗು ಚೆಂದ, ಬೆಳಕಾಗಿ, ಮಳೆಯಾಗಿ ಅಥವಾ ಹಕ್ಕಿಯಾಗಿ

ಕರಗಿಬಿಡಬಲ್ಲ ಒಂದು ಮಾಂಸದ ಮುದ್ದೆಯೆದುರು. 

ನಿನ್ನ ಕಣ್ಣುಗಳಾಳದ ಕರಾಳ ಹುನ್ನಾರಗಳಡಿ ನನ್ನ ಕಂಗಳು ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ನಿನ್ನ ತೊಡೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಈ ಇರುಳ ಛಳಕುಗಳನ್ನು ಎತ್ತೆತ್ತಿ ಬೀದಿಯಾಚೆ ಒಗೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ

ಸಾಕಷ್ಟು ನೊಂದುಂಡು ಹೈರಾಣಗೊಂಡು 

ನನ್ನ ಕನಸು ಕಲ್ಪನೆಗಳ ತೋಳುಗಳು ಖಾಲೀ ಇರುಳಿನ ಬೆರೆಳು ಹಿಡಿದು ತೆವಳುತ್ತ 

ಕುಂಟುತ್ತ ಹೊರಟಿವೆ, ನಿನ್ನನ್ನು ಅರಸುತ್ತ, ನಿನ್ನನ್ನು ಪಡೆಯಲು, ಸುವಿಶಾಲ ಜಗದಗಲ

- ಈ ಇರುಳ ನಡಿಗೆ ಎಂಬ ಕವಿತೆ ನೋಡಿ. Night’s Passing ಎಂದು ಇದರ ಹೆಸರು. ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣಿನ ಸಮಾಗಮವಿದೆ ಇಲ್ಲಿ. ಅದೂ ಬಹುಶಃ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರೇಮಿಗಳ ನಡುವೆ, ಗಂಡ ಹೆಂಡಿರ ನಡುವೆ ನಡೆಯುವಂಥ ಒಂದು ಸಮಾಗಮ. ಆದರೆ ಅದೆಷ್ಟು ಭಯಾನಕವಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ. ಅವಳಿಗಿಲ್ಲಿ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ತಾನು ಹಂಬಲಿಸಿ ಬಯಸಿದ್ದು ಇವನನ್ನಲ್ಲ ಅನಿಸಿಬಿಟ್ಟಿದೆ! ಇಲ್ಲಿ ಸೌಂದರ್ಯವೂ ಇದೆ, ಅದರ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಕರಾಳ ವಾಸ್ತವವೂ ಇದೆ. ಆನಂದವೂ ಇದೆ, ಅದರ ಕ್ಷಣಭಂಗುರತೆಯ, ಅದರ ನಂತರದ ಗೋಳುಗಳ ಕುರಿತ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಅಪಾರ ಸಂಕಟವೂ ಇದೆ. ರತಿಯ ಉನ್ಮಾದದ ಛಳಕುಗಳನ್ನು ಅವಳು ಎತ್ತೆತ್ತಿ ಬೀದಿಗೆಸೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ಅವನು ಸಿಕ್ಕಿದ ಮೇಲೂ ಅವನನ್ನು ಅರಸಿ, ಇರುಳ ಬೆರಳು ಹಿಡಿದು ಕುಂಟುತ್ತ ಸಾಗಿದ್ದಾಳೆ.  

ಮಳೆ

ಟಿನ್ ಶೀಟುಗಳ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲದರ ಗಾನ

ಗಿಡಬಳ್ಳಿ ಹುಲ್ಲು ಹಸಿರೆಲೆಗಳ ಹುಚ್ಚೆದ್ದ ಹೊಯ್ದಾಟ

ಬಯಕೆಗಳ ಹುರಿದ ಘಾಟಿನ ಹೊಗೆ

ಕಮರಿದ ಹೂಮನದ ಪುಟ್ಟಪುಟ್ಟ ಆಸೆಗಳ ನಿಷ್ಪಾಪಿ ಮೊಗ್ಗುಗಳು

ಅರಿಯದಲೆ ನನ್ನ ಕೊಂದವೆನ್ನಲೆ....

ಅನಾಥ ಕಾಗದದ ದೋಣಿ ಮಗುಚಿಕೊಂಡಂತೆ

ಕವಿತೆಯೊಂದು ಕಣ್ಣೆದುರೆ ಲಯತಪ್ಪಿತೆ;

ಗಿಜಿಗುಡುವ ಹಾದಿಗುಂಟ ಕವಿದ ಎಣ್ಣೆಮಬ್ಬು ಕಾಮನಬಿಲ್ಲ 

ಮಬ್ಬುಕವಿದ ದಿನವೊಂದು ಓರೆನೋಟದಲೆ ದಿಟ್ಟಿಸಿದಂತೆ...

ಸಂಜೆಗಪ್ಪು ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆಲ್ಲ ನಾನು ನನ್ನೊಳಗೊಳಗೆ

ಇಳಿವೆ ಬೆಚ್ಚಗೆ ಚಿಪ್ಪೊಳಗೆ

ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಸ್ನೇಹ, ಕಳೆದುಹೋದ ಕವಿತೆ

ಗಳ ಹುಡುಕತೊಡಗುವೆ ಒಳಗಣ್ಣ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ....

ಮಾತುಗಳ ನಡುವೆ ಯಾವುದೋ ಸಿಟ್ಟು ಅರಿವಿಲ್ಲದೇ

ಸುರುಳಿಬಿಚ್ಚಿ ಬುಸುಗುಡುತ್ತದೆ

ಕಾಲದ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತು ವಾಚ್ಯವಾಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ....

ಕಪ್ಪನೆಯ ಮೋಡಗಳ ನಡುವೆ ತರಚಿದ ಗಾಯದಂಥ

ಎಡೆಯೊಂದು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ;

ಸಾವಿರ ನಾಲಗೆಗಳು ಅಲ್ಲಿಂದಿಳಿದು

ಎಳೆ‍ಎಳೆಯಾಗಿ ಬಿಳಲು ಚಾಚುತ್ತವೆ 

ನನ್ನ ಒಂಟಿಕ್ಷಣಗಳ ಒಮ್ಮೆ ನೆಕ್ಕಿಬಿಡಲು.

ಮೊದಲ ಮಳೆ

ಮೊದಲ ಮಳೆಗೆ ತೆರೆವ ಗಿರಿಯ ತಿಳಿ ನೇರಳೆ ಆಗಸ

ನೀನೇ ಬಂದಂತೆ ನನ್ನ ಬಳಿಗೆ

ನಿನ್ನ ಮೃದುವಾದ ಕರಗಳಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳೆಲ್ಲ

ಕೂತು ಬಂದಂತೆ ನನ್ನದೇ ಕೈಗೆ

ಕ್ಷಣಕಾಲ ಎಟುಕಿದಂತೆ ಕೆಳಗಿಳಿದು ನಿಂತ ಮೋಡ

ಅಲ್ಲಿ ಅದರ ಏಕಾಂತ ಧ್ಯಾನ

ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ ಏಕತ್ರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ

ಮತ್ತಿಲ್ಲಿ ನೆನಪುಗಳ ಮೇಘಮಾಲೆ

ಸಪ್ತಸಾಗರದಾಚೆ ಹೂತ ಗತದ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಿಸುಕಾಟ

ಮಳೆ ಬಡಿದು ನಿಂತ ಅಪರಾಹ್ನದಂತೆ

ತೊಯ್ದು ತೊಪ್ಪಡಿಯಾದ ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿಯಂತೆ

ಬಳಿಕ

ಹೊಳೆವ ಎಲೆಗಳು ತೊಳೆದಿಟ್ಟಂತೆ

ಸಂತೃಪ್ತ, ನಿಚ್ಚಳ ಸ್ವಚ್ಛ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲ

ಆತ್ಮಗಂಧದ ಸಹವಾಸ

ಕಾಲಕೊಂಕಿದ ಕಡೆ

ಇನ್ನೂ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನೇ ಚೀಪುತ್ತ ನಿಲ್ಲಲಾರೆ

ಬಸವಳಿದ ಕವಿತೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಈ ರಾತ್ರಿ

ನನ್ನೆದೆಗೆ ಲಗ್ಗೆಯಿಕ್ಕಲು ಸಾಧ್ಯ

ಮತ್ತೆ ನಾನು ಅದೇ ಒಳಕೋಣೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು

ಪ್ರೇಮಿಗಳು ಅವ್ಯಕ್ತ ನೋವಿನಿಂದ ನುಣುಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಮಾಯವಾಗಲು

ಅಲ್ಲಿ ಹಾದಿ ಒಂದಿಷ್ಟೇ ಬಾಗಿದೆ, ಕಾಲಕೊಂಕುವಲ್ಲಿ.

ಮತ್ತೆ ಮಳೆ ಹೊಯ್ಯುತಿದೆ, ಎಡೆಬಿಡದೆ

ನಾನು ಮನೆಗೆ ಆ ನನ್ನ ಪರಿಮಳ ಹೊತ್ತು ಬಂದಿದ್ದೇನೆ

ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಾಘಮಾಸ ಮತ್ತು ನೀನು

ನಾನುಟ್ಟ ದಿರಿಸಾಗಿ, ಮೈತುಂಬ ಮೈಯಾಗಿ

ಸೆಮಿನಾರ್

ಹೊಚ್ಚ ಹೊಸಾ ಸಂವೇದನೆಯ

ಹಳೇ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಯಂಥ ತಳ ಅಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿ

ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿರುವ ಹಳ್ಳಿಗಾಡಿನ

ಬಹುಶಃ ಸ್ವಂತ ಅಸ್ತಿತ್ವದ

ಹುಡುಕಾಟದ ಒಂದು ಪ್ರಯತ್ನ

ಮಾರ್ಚಿ ತಿಂಗಳ ಬಿಸಿಲ

ಕಾಣ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇರೆ ಬೆಳಕೇ ಇಲ್ಲದ

ಮಬ್ಬುಗತ್ತಲ ಕೋಣೆಯದು

ಹೊರಗೆ ಎರಡು ಬರಡು ಮರ

ಏನನ್ನೂ ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳವು.

ಧೂಳು, ಘಾಟು ತುಂಬಿದ ಕೋಣೆಯಲ್ಲೆ

ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಮೇಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಸರಸವಾಡುತ್ತ

ನಿಂತಿದ್ದರಲ್ಲ, ನಾನು ಅದರಾಚೆ ದೃಷ್ಟಿನೆಟ್ಟು

ಮರಗಳನ್ನೆ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೆ.

ಗಾಳಿಯೇನಷ್ಟಿಲ್ಲ -ದಿದ್ದರೂ

ಅಸಹನೆಯಿಂದ ಕಿಟಕಿ ತನ್ನ ಕೈಯಾಡಿಸುವುದು

ವ್ಯರ್ಥವಾಗುವುದು.

ಈ ಹಳೆಯ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಯಂಥ ಉಗ್ರಾಣಕ್ಕೆ

ಹೀಗೆ ಆಗಾಗ ಭೇಟಿ ನಮ್ಮದು

ನಮ್ಮನಮ್ಮೊಳಗೆ ನಾವ್ನಾವಿಳಿದು.

ವಿಪರ್ಯಾಸ ಎಂಬ ಕವಿತೆ ಗಮನಿಸಿ. ಒಂದು ಸಂವೇದನೆಯಾಗಿ ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದದ್ದು, ನಮಗೆ ತಿಳಿಯದೇ ಇರುವುದು ಏನೂ ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲಿ. ನಾಗರೀಕತೆ ನಮ್ಮ ದೈನಂದಿನದಲ್ಲಿ ಹೊರಿಸಿದ ಎಷ್ಟೋ ಕೃತಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೂ, ಅವುಗಳತ್ತ ನಮ್ಮದೇ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿರೋಧಗಳೂ ನಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವಂಥದ್ದೇ. ಈ ಪ್ರತಿರೋಧ ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡ ಅಥವಾ ಕಿರಿಕಿರಿಗಳಿಗೆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಕೊಡಲು ಹೊರಟ ಕವಿ ಅದರ ಕುರಿತು ಧೇನಿಸಿರುತ್ತಾನೆ, ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಿಸಿರುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ತನ್ನದೇ ಆದ ಒಂದು ದರ್ಶನವನ್ನೂ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಇದೇ ಎಂದೇನಲ್ಲ, ನಮ್ಮನ್ನು ಇನ್ನಿಲ್ಲದಂತೆ ಕಾಡಬಲ್ಲ ಇಂಥ ಹತ್ತು ಹಲವು ಸೂಕ್ಷ್ಮಸಂವೇದನೆಗಳು ನಮ್ಮ ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನದಲ್ಲೇ ಇವೆ. ಆದರೆ, ಇವತ್ತಿನ ದೈನಂದಿನದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಈ ಬಗೆಯ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಒಂದು ಸ್ಪೇಸ್ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡಬಲ್ಲ ಕವಿತೆಗಳೂ ಇಲ್ಲವಾಗಿವೆ. ಇಷ್ಟೇ ಇದರ ವಿಶೇಷ.

ವಿಪರ್ಯಾಸ

ಹಗಲು ಇರುಳಾಗಿ ಮಗ್ಗುಲು 

ಬದಲಿಸಿದ ಹಾಗೆ ಪದೇಪದೇ

ವ್ಯಂಗ್ಯ ಹಳಬನಂತೆ ಕುಸಿದು ಕೂರುವುದು

ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ.

ನಾಗರೀಕತೆಯ ತಿಪ್ಪೆರಾಶಿಯ ಮೇಲಿಂದ

ಅದೇ ಗತಕಾಲ ಕೆಳಗುರುಳಿ ಬಿದ್ದು

ರೇಶಿಮೆಯ ನಯದಲ್ಲೆ ನೋವ ಅಭಿನಯಿಸುವ

ಕಲೆಯ ಚಟ ಹತ್ತಿದ ನನ್ನ

ಮಸಿಕುಡಿಕೆ, ಪೆನ್ನು ಕೂತ ಮೇಜಿನ

ಮೇಲೆ ಉಳಿಯುವುದು.

ಅಸಹಾಯಕತೆಯು ಲಜ್ಜೆಗೇಡಿತನವಾಗಿ

ರೂಪ ಬದಲಿಸುವ ಅಂತರದ ಹಂತದಲ್ಲೆ

ಅಧಃಪತನದ ಜೊತೆ ಇಡೀ ಬೀದಿ

ನನ್ನೊಂದಿಗೇ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗುವುದು,

ಚಾಚಿ ಹಬ್ಬಿದಂತೆಲ್ಲ ಅದರ ಕರಾಳ ನೆರಳು.

ನನ್ನದೆಲ್ಲದರ ಜೊತೆಗೇ ನನ್ನೊಳಗನ್ನೆಲ್ಲ ತಿಂಬ

ಈ ಸದಾಸನ್ನದ್ಧ ಸ್ವಭಾವ

ನಾ ಬಿಟ್ಟೂ ಬಿಡಲಾರೆ, ಇಟ್ಟೂ ಹಿಡಿಯಲಾರೆ

ಉಪಶಮನದ ಬಯಕೆಯೊಂದೇ ನನ್ನ ಭಾವದ

ಪುಟ್ಟ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ.

ಹಾಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿರಲಾರೆ ನಾನೆಂಬ ಅರಿವು

ಒಂದಿಷ್ಟು ಮರುಳು, ಮತ್ತಿಷ್ಟು ಆಸೆ

ಎರಡೂ ನನಗಿತ್ತ ರೋಗ.

ಅವಳ ತೊಡೆಗಳಲ್ಲಿನ್ನೂ ಮೊಲೆವಾಲ ಘಮವಿದೆ...

ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನಿರಿಸಿಕೊಂಡು

ಧಾವಂತದಿಂದ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರ ನಡೆದ ಅವಳು

ಇನ್ನೆಲ್ಲೊ ಮರಳಿದ್ದಾಳೆ, ಖಾಲೀ ಕೊಡ ಹಿಡಿದು

ಅದರಲ್ಲಿ ಅವಳ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿವೆ, ಬಣಗುಡುತ್ತ.

ಅವಳ ಹೆಜ್ಜೆಗಳು ಮೃದುವಾಗಿ ಎಡವಿರಬೇಕೆಲ್ಲೊ

ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಯೌವನದಿಂದ ನಳನಳಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹಸಿರೆಲೆಗಳ

ಆದರೀಗ ಉರಿವಧರೆಯಾಗಿರುವ ಒಣದರಲೆಯ ಕಂಬಳಿಯ ಮೇಲೆ

ಗೀಚಿದಂತೆ ಬರೆದ ವಿಳಾಸಗಳು, ಸಂತ್ರಸ್ತ ಪರಿಹಾರಗಳ

ಹಳದೀ ಹಾಳೆಯಂತಾಗಿರುವ ವಿಭಜಿತ ಆಗಸದ ಅಚೆ ಮಗ್ಗುಲ ತರ ಭೂಮಿ

ಅವಳಲ್ಲಿ ಅರೆಕ್ಷಣ ನಿಂತು ಉಸಿರೆಳೆದುಕೊಂಡಿರಬೇಕೆಲ್ಲೊ

ಸಾಯಲಿರುವ ಸೂರ್ಯನ ಎದುರು ಕಪ್ಪಿಟ್ಟ

ಗಿಡಗಂಟಿಗಳ ತಿರುವಿನಲ್ಲಿ.

ಕತ್ತಲೆ ಬೆಳಕಿನ ನೆರಳಿನಾಟದಲ್ಲಿ ಕಾಣದಂತೆಯೂ ಕಂಡ ಅಂಚುಗಳ ಚಿತ್ತಾರ

ಹಾದು, ಆ ಅಪರಾಹ್ನ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲೆದ್ದ ಧೂಳು ಈಗ ಉಸ್ಸೆಂದು ನೆಲಕೆ 

ಮರಳಿ ಒರಗುವುದ ಕಂಡು, ಸೊಕ್ಕಿದ ನದಿ ನೀರು ದಡದ ಒಡಲಿನ

ಬೆಂಕಿಯಾರಿಸಿ, ಅವಳ ಯೌವನದ ಸೊಂಟದಿ ಬಳಕಿ ಬಾಗಿದ ಕಾಲವೀಗ

ಕೊಡವುಕ್ಕಿ ಚೆಲ್ಲುವುದು ನಿಂತ ಬಳಿಕವಷ್ಟೇ ವಿರಮಿಸಿದೆ. 

ಅವಳ ತುಟಿಗಳ ಮೇಲೆ ದಿಗ್ದಿಂಗತ ದೂರ ಜೊತೆಗೇ ಬಂದ ಅವಳ ಮುದ್ದುಕೃಷ್ಣ

ಅವಳ ಜೋಗುಳದ ಲಯದಲ್ಲಿ ಅವಳಾಚೆಗೂ ಬೆಳೆದುಳಿದ ಕಂದ.

ಅವಳ ತೊಡೆಗಳಲ್ಲಿನ್ನೂ ಮೊಲೆವಾಲ ಘಮವಿದೆ

ಅವಳೆದೆಯಲ್ಲಿ ರಕ್ತವಿನ್ನೂ ಬಸಿದು ನಿಂತಿದೆ.

ನಾನ್ಯಾಕೆ ಅವಳ ಕೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಇನ್ನೂ ಇನ್ನೂ

ಆ ಹಾಡ ಕೆನೆಯನ್ನು ಅವಳ ಸ್ರಾವದೋಕುಳಿಯಿಂದ?

ನನ್ನ ಕತೆಯ ಕಲ್ಲು ಬಿರುಕುಗಳೆಡೆಯಿಂದ ಅವಳು

ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಸೋರಿ ಬರಿದಾದ ಈ ದುರಿತಕಾಲದಲ್ಲಿ!

ಅರೆಚಿಂದಿ ಬಾವುಟದ ನಿಶ್ಶಕ್ತ ಅಲುಗಾಟದಂತೆ

ಆಘಾತದಿಂದ ಮರಗಟ್ಟಿದ ಕೈಗಳಿಂದ ಕುಟುಕು ಜೀವ

ಕೊನೆಯ ವಿದಾಯದ ಒಂದು ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆಯನ್ನೇ

ಕಾದಿರುವಂತೆ, ಏನೋ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ನೆನಪು, ಮರುಕಳಿಕೆ.

ಅಂದರೆ, ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಅವಳನ್ನು ಕೊಂದು ಕೆಡವಿದಾಗಲೂ

ಅವಳ ನಿರ್ಜೀವ ಮೊಲೆತೊಟ್ಟ ಮಗುವೊಂದು ಚೀಪುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು.

(ಕವನಗಳ ಅನುವಾದಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತ ಅನುಮತಿಯಿತ್ತು, ಏನೇ ಅನುಮಾನ ಬಂದರೂ ಕೇಳು, ವಿವರಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದ ನಬ್ನೀತಾ ಕಾನುನ್ಗೊ ಅವರಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳು)

 

ಮುಂದೆ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಇರುವ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು

ಈಚೆಗೆ ಟಿ ಎಸ್ ಎಲಿಯಟ್ ಪೊಯೆಟ್ರಿ ಪುರಸ್ಕಾರ ಪಡೆದ ಭಾನು ಕಪಿಲ್ ಬಗ್ಗೆ ನೀವು ಓದಿರಬಹುದು. ಈ ಪುರಸ್ಕಾರ ಪಡೆದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಭಾರತೀಯ ನಾರಿ ಆಕೆ. ಲಂಡನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಕೃತಿಗೆ ಸಿಗುವ ಈ ಪುರಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅರ್ಹ ಕೃತಿಯನ್ನು ಆರಿಸುವವರು ಹೆಸರಾಂತ ಕವಿಗಳು. ಬಹುಮಾನದ ಮೊತ್ತ  25000 ಪೌಂಡ್ಸ್.

ಭಾನು ಕಪಿಲ್ ಕವಿತೆಗಳ ಹೆಸರು ಹೌ ಟು ವಾಶ್ ಅ ಹಾರ್ಟ್. ಹೃದಯವನ್ನು ತೊಳೆಯುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಸಾಕಷ್ಟು ನೇರವಾಗಿರುವ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಈ ಸಂಕಲನದ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಂದು ಮಟ್ಟದ ಪೂರ್ವ ಸಿದ್ಧತೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಅದನ್ನು ಆಕೆ ಪುಸ್ತಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಿದ್ದಾಳೆ ಕೂಡ. ಒಂದೆರಡು ಕವಿತೆಗಳ ಅನುವಾದದ ಬಳಿಕ ಅದನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ ಅನಿಸುವುದರಿಂದ ಮೊದಲಿಗೆ ಅನುವಾದಕ್ಕೇ ಹೊರಡುತ್ತೇನೆ.

1.

ಇಷ್ಟವಾಯಿತೆ ಇದು?

ಹೊರಗೆ ರಂಗಿನಲ್ಲದ್ದಿ ತೆಗೆದಂತಿದೆ

ಮತ್ತಿಲ್ಲಿ ನಾನು ಗತಕಾಲದ ಕವಿಯಂತೆ ಉಣ್ಣೆಯ ಸ್ಕಾರ್ಪ್ ತೊಟ್ಟು, ಒಳಗೆ.

ನೇರ ಹೊರಗೋಡಿ ಆ ಬೀಸಿ ಬರುವ ಗಾಳಿಗೊಡ್ಡಿ ನಿಲ್ಲುವಾಸೆಯಿದೆ ನನಗೆ.

ನಿನ್ನೆ ನೀನು ಆ ಹಿಮದ ಮೆಳೆಯೊಳಗೆ ವ್ಯಗ್ರಮೃಗದಂತೆ ಕಣ್ಮರೆಯಾದೆ, 

ವ್ಯಗ್ರಮೃಗ ನೀನು. 

ಬಹುಶಃ ನಾನೀಗ ಮತ್ತೆ ಬರೆಯಬಹುದು.

"ತೇಲಿ ಹೋದಂಥ ಭಾವವೊಂದರ ಸಾಧ್ಯತೆ’ - ಕೆ.

ಕಠಿಣ ಪದಗಳು: ಆತಿಥ್ಯ, ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ಮಲ್ಲಿಗೆಯ ಹೂವು

ಖಾಸಗಿತನ.

ನೀ ನಿನ್ನ ಮನೆಯೊಳಗೆ ನನಗೊಂದು ತಾವು ಕೊಟ್ಟೆ, ನನ್ನೆಲ್ಲ ಪುಸ್ತಕಗಳಿಗೆ, ಬಟ್ಟೆಬರೆಗೆ ಮತ್ತು ನಾನು

ಅದನ್ನೆಂದಿಗೂ ಮರೆಯುವುದಿಲ್ಲ.

‘ಏಶಿಯನ್ ಅನಾಥೆ’ ಎಂದೇ ನೀ ಕರೆವ

ಆ ನಿನ್ನ ದತ್ತುಪುತ್ರಿ

ಕಾಫಿಯ ಕಪ್‌ನೊಂದಿಗೇ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮಂಚದ ಮೇಲೆ

ತುದಿಗಾಲಲ್ಲಿ ಕೂತಾಗ, ಅದೆಷ್ಟು ಖುಶಿಯಾಯ್ತು.

ಕುತಂತ್ರವೇನಿರಲಿಲ್ಲ ಅದರಲ್ಲಿ.

ಕಿಟಕಿಯಂಚಿನ ಕಪ್ಪುಗಳಿಂದ ನೀರು ಕುಡಿಯುವ ಬಗೆ

ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟೆ ಅವಳಿಗೆ.

2.

ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಜಂಟೀ ಗೋಟಾಳೆಯನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸಲಾರೆ.

ನಿನ್ನ ರಾಸಲೀಲಾ ವಿನೋದ ಚಾಪೆ ಹಾಸಿತ್ತು, ಹೊರ ಜಗತ್ತಲ್ಲಿ ಅದೇನೇ ಆಗಿದ್ದರೂ

‘ನಾನಿದ್ದೇನೆ’ ಎನ್ನಬಲ್ಲ ನಿನ್ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕುರಿತೇ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ.

ಇಲ್ಲಿಂದ ನೀನು ಭವಿಷ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಪುಂಖಾನುಪುಂಖ ಒಣಮಾತಿನ 

ಪಟಾಕಿಯನ್ನಷ್ಟೇ ಬಿಟ್ಟೆ.

ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ನಿನಗೆ ಸಂತೋಷ ಎಂದರೇನೆಂದು ಅರಿವಾಗುತ್ತ ಹೋಯ್ತು

ನಿನ್ನ ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ನಾನು

ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಜಂಟೀ ಗೋಳುಗಳನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ತಯಾರಾಗುತ್ತ ಹೋದೆ.

ಕೊನೆಗೂ ಇರುಳು ಉರುಳಿದಾಗ ನಾನು

ಕತ್ತಲಕಡೆಗೆ ಹೊರಳಿದೆ, ಸಣ್ಣ ನಿಟ್ಟುಸಿರಿನೊಡನೆ.

ಅಂಡಾಣುವೊಂದು ನಷ್ಟಗೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿತ್ತು, ನೀನು

ಗುಡ್‌ನೈಟ್ ಎಂದುಸುರಿ ಮುತ್ತಿಟ್ಟಾಗ.

ಈ ಕಲ್ಪನೆಗೊಂದು ಬೊಜ್ಜ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು

ಅನಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತು ಆಗಲೇ.

 

3.

ನನ್ನ ಎಡಕ್ಕೆ ಹೊಳೆವ ರಂಗಿನಾಟದ ಕದವಿದೆ

ಮತ್ತು ಬಲಕ್ಕೆ ಕಟುಕನ ಬಲಿಪೀಠ

ನಿನ್ನ ಮೇಲ್ಗಡೆ ಒಂದು ಹೃದಯ

ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯೊಳಗೇ ಮಿಡಿವ ಹೃದಯ

ನಾನು ನನ್ನ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಸೆಟಿಂಗ್, ಅದರ ಒಟ್ಟು ವಾತಾವರಣ

ನನ್ನನ್ನೆ ಹೋಲುತಿರಬೇಕು,

ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ಸ್ಮೃತಿಗಳ ಮನೆಗಿಂತ

ಎನಲು ವಿವರ್ಣವಾಯ್ತು ನಿನ್ನ ಮೊಗ.

ಎಲ್ಲವೂ ಮುಗಿದು ಹೋಯಿತೆನಿಸಲು

ಕಾರಣವಾದುದೇನಿಲ್ಲೀಗ?

ನಿನ್ನ ಕಂಗಳಲ್ಲಿ ಒಸರಿದ ಹಾಲು

ನನ್ನೆದೆಯ ಹಿಂಡುವುದು.

ಆ ಐನು ಕ್ಷಣದಲ್ಲೆ ಅರ್ಥವಾಯಿತು ನನಗೆ 

ನಾನನ್ನ ಅಂಗಾಂಗವನ್ನೆಲ್ಲ ನಿನ್ನೆದುರು ತೆರೆದಿಟ್ಟಿದ್ದೇಯಾದಲ್ಲಿ

ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಮುಕ್ಕಿ ಮೂರಾಬಟ್ಟೆ ಮಾಡಬಲ್ಲ

ವಿನಾಶಕಾರಿ ತೋಳ ನೀನೆಂದು.

ಅನುಮಾನವಿಲ್ಲದ ಹಾಗೆ

ನಿನ್ನ ಮುಂದಿನ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ

ಕೆತ್ತಿ ಕಿತ್ತ ಹೃದಯವೊಂದರ ಪ್ರತಿಮೆ

ಹಾಜರಿಕ್ಕಿತು.

4

ಈ ಮುಗಿವ ಮಾಗಿ ಚಿಗುರುವ ಚೈತ್ರದಂಚಿನ

ಒಂದು ಮುಂಜಾನೆ ಟೀವಿಯೆದುರು ಕಾಫಿ ಹಿಡಿದು

ಮೈಮುರಿಯುತ್ತ ಈ ಪದಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿರಬೇಕಾದರೆ

ಕೆನೆಗಟ್ಟಿದ ಅಗ್ನಿಯ ತೇಜ ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಂತೆ.

ಸತ್ತಾಗ ನಾನು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ

ಒಳಗುದಿಯ ನೆನಪಾಗಲಿಲ್ಲ ನನಗೆ.

ಇನ್ಯಾರದೋ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸದಾಕಾಲ ಅತಿಥಿಯಾಗಿ

ಇರುವುದೆಂದರೆ ಇಂಚಿಂಚು ಸಾಯುತ್ತಲೇ ಇರುವಂತೆ.

ಯಾವುದೇ ಸಂಕೋಚವಿಲ್ಲದೆ, ಅನಿಸಿದ್ದನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ

ಹೇಳಿರೆಂಬ ಆತಿಥೇಯರ ಆಹ್ವಾನ

ದಾಳದಲ್ಲಿ

ಗೊತ್ತು ಅತಿಥಿಗೆ ಸದಾ ಹಾಗೂ ಹೀಗೂ ಓಲಾಡುವ ಒಂದು ಕುಣಿಕೆಯಿದೆ.

ಕತ್ತು ಕೊಟ್ಟಲ್ಲಿ ಕುತ್ತು ಬರುವುದು

ಜೀವನಸೆಲೆ ಬತ್ತಿ ಹೋಪುದು.

 

5.

ಹೃದಯವನ್ನು ತೊಳೆಯಬೇಕು ಹೇಗೆ

ಹೊರತೆಗೆದು.

ಅದು ಜೀವಿಯೆ? ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯೆ?

ರಂಗಕರ್ಮಿಯ ಪ್ರಶ್ನೆಯಲ್ಲೇ

ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯ ಪಸೆಯಿದೆ.

ಅಧಿಕಾರವೇ ಸಂಬಂಧವೊಂದರ ಕುರುಹಾಗಿದ್ದರೆ

ನಾವೀಗ ಸರಿಯಾದ ಕಡೆ ತಲುಪಿದೆವೆನ್ನಿ.

ಏನಾದರೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚೂಕಡಿಮೆಯಾಯಿತೆಂದರೆ

ಯಾರು ಅದಕ್ಕೆಲ್ಲ ಆಮೇಲೆ?

ಎನ್ನುವ ಅರ್ಥವಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ. ಅದು ಇರಬೇಕಾದ್ದೇ ಹಾಗೆನ್ನಿ.

ನಿನ್ನ ಕೆಲಸ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳೋದು, ಫೀಡ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಹ್ಯಾಗಿರಬೇಕು ಅನ್ನೋದನ್ನ.

ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಕಾಲ ಕಳೆಯೋದು ಅಂದರೇನೇ ಒಂದು ಖುಶಿ.

ಇದರ ಜೊತೆ ಎಲ್ಲಿಗಾದರೂ ಹೋಗೋದಾದರೂ ಹ್ಯಾಗೆ

ಮಾಡಬಹುದಾದ್ದೆಲ್ಲ ಇಷ್ಟೇ:

ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯೊಳಗೆ ಅದಾಗಲೇ ಕರಗುತ್ತಿರೋ

ಕೆಂಬಣ್ಣದ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯೊಳಗೆ

ಇಕ್ಕಿಬಿಡೋದು, ಕೈಯನ್ನ.

***********************************************************

ಇನ್ನು ಸಾಕು.

ನಿಮಗೆಲ್ಲ ರಂಗಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಅದಾಗಲೇ ಬರೆದ ನಾಟಕದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ತಿದ್ದುವುದು, ಹಾಗೆ ತಿದ್ದಿ ಅಂತಿಮ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಎನ್ನುವುದು ಗೊತ್ತು. ಹಾಗೆಯೇ ಒಬ್ಬ ಸಮರ್ಥ ನಿರ್ದೇಶಕ ನಾಟಕದ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಓದುವಾಗಲೇ ಅದರ ರಂಗಸಾಧ್ಯತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನುಹರಿಯ ಬಿಡಲು ಪಠ್ಯ ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನುಳಿಸಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನೂ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಪಠ್ಯವೇ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ, ಅಂದರೆ ಪಾತ್ರ, ಅದರ ಗಾತ್ರ, ಅದರ ಜಗತ್ತಿನ ಗಾತ್ರ,  ಬೆಳಕು, ಸಮಯ, ಪ್ರತಿಯೊಂದರ ಅಂದರೆ ಮಾತಿನ, ಚಲನೆಯ ಕಾಲಾವಧಿ, ಇತ್ಯಾದಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು, ನಿಖರವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತ ನಿರ್ದೇಶಕನ ಕೈಕಾಲು ಕಟ್ಟಿಹಾಕಿದಷ್ಟೂ ಆ ನಾಟಕ ದುರ್ಬಲವಾಗುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ನಾಟಕದ ಪಠ್ಯ ಸದಾ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳ ತುದಿಗಳನ್ನು ಗೊಂಡೆ ಕಟ್ಟದೆ (ಲೂಸ್ ಎಂಡ್ಸ್) ಮುಕ್ತವಾಗಿಡುತ್ತ ಹೋಗಬೇಕು. ಕವಿತೆಗೂ, ಕತೆಗೂ ಎಲ್ಲ ಅದರೊಂದಿಗೆ, ಅಂದರೆ ಈ ಬಗೆಯ ತಂತ್ರದೊಂದಿಗೆ, ಏನೋ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ಹೇಳಬೇಕು ಎಷ್ಟು, ಹೇಳಬಾರದು ಎಷ್ಟು ಎಂಬುದರ ನಡುವಣ ಒಂದು ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿಯೇ ಕತೆಯ, ಕವಿತೆಯ ಯಶಸ್ಸು ಇರುತ್ತದೆ. ಭಾನು ಕಪಿಲ್ ಕವಿತೆಗಳ ಮಹತ್ವ ಇರುವುದೇ ಇಲ್ಲಿ. ಭಾಷೆಯನ್ನು ‘ಹೀಗೂ’ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಆಕೆಗೆ ಈ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಹೇಗೆ ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ಪುಸ್ತಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಭಾನುಕಪಿಲ್ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ.

ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೇಹದ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲೇ ಒಂದು ಹೃದಯ ತೇಲಾಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ, ಒಂದು ಬಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಿದ ಹೃದಯ. ಅದರ ಸುತ್ತ ಅಂಗಾಂಗಗಳನ್ನು ಚೌಕಟ್ಟಿನಂತೆ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಪರಿಕಲ್ಪನೆ. 2019ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೃಶ್ಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲು ಆಹ್ವಾನ ಬಂದಾಗ ಭಾನು ಕಪಿಲ್ , ಸಹೋದರಿ ರೋಹಿಣಿ ಕಪಿಲ್ ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಇನ್‌ಸ್ಟಲ್ಲೇಶನ್, ರಂಗಪ್ರಸ್ತುತಿ, ಕವಿತಾ ವಾಚನ ಎಲ್ಲವೂ ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ದೃಶ್ಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅದರ ಹೆಸರು ಹೌ ಟು ವಾಶ್ ಅ ಹಾರ್ಟ್. ಇದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ಭಾನು ಕಪಿಲ್ ಅವರಿಗೆ ಕವಿತೆ ಏಕೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ಮಹಾನ್ ಆದುದು ಎಂಬ ಸತ್ಯ ಗೋಚರಿಸಿತಂತೆ. 

ಲಂಡನ್ ತಲುಪಿದ ರಾತ್ರಿ ಅವರಿಗೆ ಅಂಕುರ್ ಕಾರಾ ಎಂಬವರಿಂದ ಒಂದು ಕವನ ಸಂಕಲನಕ್ಕೆ ಬ್ಲರ್ಬ್ ಬರೆದು ಕೊಡಬಹುದೆ ಎನ್ನುವ ಕೋರಿಕೆ ಬರುತ್ತದೆ.  ವೈಫೈ ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡದೆ, ಕವಿತೆಗಳ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯನ್ನು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾದ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಇವರು ನೇರವಾಗಿ ಕವಿಯ ಬಳಿಯೇ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವ ಅನಿವಾರ್ಯ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅಂಕುರ್ ಒಬ್ಬ ಕಾರ್ಡಿಯಾಜಲಿಸ್ಟ್. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಗೊಂಡ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಹೃದಯ ದಂದುಗಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳು! ವಲಸೆಬಂದ ಹೃದಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಮಗೇನು ಗೊತ್ತು ಎಂದು ಅವರಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಿಸುತ್ತಾರೆ ಭಾನು ಕಪಿಲ್. ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಆಘಾತಗಳ ಹಾದಿಯದು. ಅಂಕುರ್, ಭಾನು ಅವರಿಗೆ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ಕಾಯಿಲೆಯಂಥ ಸ್ಥಿತಿಯ ಕುರಿತು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 

ಮುಂದೆ ICA ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾನುಕಪಿಲ್ ಈ ಇ-ಮೇಲ್ ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಯಥಾವತ್ ಓದುವುದು, ಬಳಿಕ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಹರಿದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ರಕ್ತದಲ್ಲಿ ಅದ್ದುವುದು ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ರಂಗನಡೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಶ್ರೇಷ್ಠ ರಕ್ತ ಎಂದರೇನು? ಅದೊಂದು ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಕೂಡ 2002ರಲ್ಲಿ, Lygia Pape ಸುರು ಮಾಡಿದ ರಂಗ ಪರಂಪರೆಗೆ ಸಲ್ಲುವಂಥದ್ದು. ರಂಗದ ಮೇಲೆ ಇಬ್ಬರು ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿ ಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಾರೆ.  ಇಬ್ಬರ ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿದ ಕೈಗಳಲ್ಲೂ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಅದ್ದಿದ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಕರಗಿದಂತೆಲ್ಲ ಕೈಯಲ್ಲಿರುವ (ಹೃದಯ?) ಅದರಿಂದ ರಕ್ತ ಹನಿಹನಿಯಾಗಿ ಒಸರಿದಂತಿರುತ್ತದೆ, ನೋಡುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ. ಯಾರ ಕೈಯಲ್ಲಿರುವ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಮೊದಲು ಕರಗುವುದೋ ಅದು ಶ್ರೇಷ್ಠರಕ್ತ. ಇಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಮೌನವಾಗಿರುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನೇನೂ ರಂಗನಡೆ ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಮೌನವೇ ನೆಲೆಸಿರುವುದು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ. ಇಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಭಾನು ಅವರಿಗಿದ್ದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಆ ಹೃದಯಗಳ ಕತೆಯನ್ನು ಅವೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡ ಹಾಗೆ ರಂಗದ ಹಿಂದಿನಿಂದ ಧ್ವನಿ ಕೊಡುವುದು. ಆದರೆ ಅದು ಕಷ್ಟದ್ದು ಅನಿಸಿ ಬೇರೊಂದು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇವರು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಕೈಗಳಲ್ಲೇ ಕೆಂಬಣ್ಣದ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯನ್ನಿರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅವರ ಸುಖಾಗಮನ ಬಯಸುವ ಕುರುಹಾಗಿ. ಏನನ್ನಾದರೂ ಓದುವ ಯೋಜನೆ ಇದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟು ಮೌನಕ್ಕೆ ಶರಣಾಗುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಬಕ್ಕಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್ ಅರಮನೆಯಿಂದ ಕೆಲವೇ ಗಜಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಕೊಟ್ಟ ಅನುಭವವೇ ಈ ಸಂಕಲನದ ಪ್ರಧಾನ ಧಾರೆಯಾಗಿ ನೆರವಾಗಿದ್ದನ್ನು ಭಾನು ಕಪಿಲ್ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಹೃದಯವನ್ನು ತೊಳೆಯಬೇಕು ಹೇಗೆ:

ಹೀಗೆ.

ಜೂನ್ ತಿಂಗಳ ಆರಂಭದಲ್ಲೊಂದು ದಿನ

ಬುಧವಾರ ಮುಸ್ಸಂಜೆ

ನವಿರಾದ ಪಕಳೆಯ ಹೂವು

ಬೆಳ್ಳನೆಯ ಬೆಳಕಿನಂತರಳಿ

ಮತ್ತರೆಕ್ಷಣ ಹಸಿರಾಗಿ ಹೊಳೆದು...

ICAಯ ಚೌಕಿಯಲ್ಲಿ

ಎಲ್ಲ ತಂಪಾಗಿತ್ತು.

ತಿನಿಸಿನ ಮೇಲಿನ ಜೇನಿಗೆ

ದುಂಬಿಗಳು ಬಂದಿದ್ದವು.

ನನ್ನಮ್ಮ ಗದರಿದ್ದಳು,

ಹೊತ್ತಾಗ ಒದ್ದಂತೆ ಈಗಲೂ ಒದೆಯಲು

ನಾನಿನ್ನೂ ನಿನ್ನ ಹೆತ್ತ ಗಬ್ಬದ ಚೀಲವೇನಲ್ಲ

ಬದಲು

ಕೆಂಪು ಕೆಂಪಾದ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯ ಮೇಲೆ

ಬಿಸಿನೀರ ಸುರಿದುಬಿಟ್ಟೇನು.

ರಿಹರ್ಸಲ್ ಮಾಡುವಾಗೆಲ್ಲ

ಅಚ್ಚರಿಗೊಳ್ಳುವೆ ನಾನು

ಆ ಗಾಢ ಭಾವ, ಆಳ...

ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸಂವೇದನೆ

ಹಬೆಯಷ್ಟು ಹಗುರ....ತೇಲಿ ತೇಲಿ....

ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಧ್ವನಿ ಇದು: ವಲಸೆ ಬಂದ ಅತಿಥಿ ಮತ್ತು ದೇಶೀಯನಾದ ಆತಿಥೇಯ.ಈ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕಲಾವಿದೆ. ತನ್ಮೂಲಕ ಕೆಂಪು (ರಕ್ತ),  ಹೃದಯ ಮತ್ತು ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತವೆ. 

ಮುಂದೆ ತುಂಬ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾದ ಒಂದು ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಭಾನು ಕಪಿಲ್ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದಲ್ಲಿ ದಂಪತಿಗಳು ಓರ್ವ ವೀಸಾ ಸರಿಯಾಗಿಲ್ಲದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಬಿಳಿಯರು. ಇದಕ್ಕೆ ಕೆಲವೇ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಅವರು ಫಿಲಿಪ್ಪೇನ್ಸ್‌ನ ಒಂದು ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಭಾನು ಕಪಿಲ್ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಈ ದಂಪತಿಗಳ ಸಂದರ್ಶನವನ್ನು, ಮಾತನಾಡುವಾಗ ಆ ಹೆಂಗಸಿನ ಮುಖದಲ್ಲಾದ ಭಾವ ಸಂಘರ್ಷಗಳ ಏರುಪೇರನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಈಗ ಅಚ್ಚರಿಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಕೂಡ. ಏಕೆಂದರೆ, ಆಮೇಲೆ ಅವರೆಷ್ಟೇ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟರೂ ಅಂಥ ಒಂದು ಲೇಖನ ಅವರಿಗೆ ಯಾವ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಸಿಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ ಮತ್ತು ತಾನು ಅದನ್ನು ನಿಜಕ್ಕೂ ಓದಿದೆನಾ ಅಥವಾ ಅಂಥ ಭ್ರಾಂತಿಗೊಳಗಾದೆನಾ ಎಂಬ ಅನುಮಾನಕ್ಕೆ ಸ್ವತಃ ಅವರೇ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ! 

ನಾನು ನಿಮಗೆ ಮೊದಲು ಕವಿತೆಗಳನ್ನೇ ಓದಿಸಲು ಒಂದು ಕಾರಣವಿದೆ. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಳದೆಯೇ ಕವಿತೆ ಓದುವಾಗ ಅದು ಕೊಡುವ ಅರ್ಥ, ಅನುಭೂತಿಯೇ ಬೇರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಈ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಾ ನಮಗೆ ಅನಿಸುವುದು ದಂಪತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಕಂಡೂಕಾಣದಂತಿರುವ ಅಥವಾ ಈಗಿನ್ನೂ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಬಿರುಕು. ಆದರೆ ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಓದಿದ ತರುವಾಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದು ಅಜಗಜಾಂತರ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಹೊಸ ಜಗತ್ತು. ಕರಿಯ-ಬಿಳಿಯರ ಸಂಬಂಧದ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷ, ಭಾವದ ಏರುಪೇರು, ತವಕ-ತಲ್ಲಣ. 

ನಡುವೆ ಹೃದಯದ ಮಲಿನ, ಗಂಗೆಯ ನಿರ್ಮಲೀಕರಣ. ಇದು ನಡುವೆ ಅಲ್ಲ. ಇದೇ ಇಡೀ ಕೃತಿಯ ನಾಭಿ. ಸ್ವರ ಇಲ್ಲಿಂದಲೇ ಹೊರಟಿದೆ. ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ನಮಗೆ ಸೇರಿದ್ದು.

ನಿಮಗೀಗ ನಿಜಕ್ಕೂ ರಂಗಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಹುಟ್ಟುವ ಕವಿತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ಅದು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಭಾಷೆಯ ಲಯದ ಬಗ್ಗೆ, ಹಾಗೆ ಭಾಷೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವಂತೆ ಬರೆದ ಭಾನು ಕಪಿಲ್ ಬಗ್ಗೆ ಅಚ್ಚರಿ ಅನಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆ? 

ಮುಂದೆ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ