ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರರ ‘ಮೃಗಶಿರಾ’

ಅಧೋಮುಖ, ಮುಖಾಂತರ, ಇಳೆ ಎಂಬ ಕನಸು, ಒಂದು ಫೋಟೋದ ನೆಗೇಟಿವ್ ಮತ್ತು ಈಸಾಡತಾವ ಜೀವದಂಥ ಅನನ್ಯವೂ, ವಿಶಿಷ್ಟವೂ, ವಿಭಿನ್ನವೂ ಆದ ಐದು ಕಥಾಸಂಕಲನಗಳನ್ನೂ, ಕೇತಕಿ ಬನ, ಆಡುಕಳ ಮತ್ತು ಮೃಗಶಿರಾ ಎಂಬ ಮೂರು ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನೂ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರ ಅವರ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಹಲವು ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂಥಾದ್ದು. ಮೊದಲಿಗೆ, ಉತ್ತರಕನ್ನಡದಿಂದ ಬಂದಿರುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಧ್ವನಿ ಇವರದ್ದು. ಇವರಂತೆ ಅಲ್ಲಿನ ಕಾಡು, ಗುಡ್ಡಬೆಟ್ಟ, ನದಿ, ತೊರೆ, ಗಿರಿಜನರನ್ನು ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಂತಗೊಳಿಸಿದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಕತೆಗಾರ ಉತ್ತರಕನ್ನಡದಿಂದ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಎರಡನೆಯದು, ತೀರ ಆಳವೂ ಆಪ್ತವೂ ಆಗಿ ತೀರ ಕೆಳವರ್ಗದ ಬಡವರ ದೈನಂದಿನಗಳನ್ನು ವಾಸ್ತವಿಕ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನ ಒಣಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟ ಕತೆಗಾರ ಕೂಡ ಉತ್ತರಕನ್ನಡದಿಂದ ಇವರೊಬ್ಬರೇ. ರಮ್ಯವಾದ ಭಾಷೆ, ಆಪ್ಯಾಯಮಾನವೆನ್ನಿಸುವ ಸನ್ನಿವೇಶ, ಹಿತವಾದ ಭಾವವನ್ನಷ್ಟೇ ಮೂಡಿಸುವ ದೈನಂದಿನಗಳಿಂದ ಓದುಗನ ಭಾವಕೋಶವನ್ನು ಮೀಟಬಲ್ಲ ಅನೇಕ ಕತೆಗಾರರು ಉತ್ತರಕನ್ನಡದಿಂದ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರ ಇಂಥ ಯಾವ ಮೇಕಪ್ ಇಲ್ಲದೆ ಅಲ್ಲಿನ ಬದುಕನ್ನು ಆಗಷ್ಟೇ ಚುರುಕುಗಟ್ಟ ತೊಡಗಿದ ಬಿಸಿಲಿಗಿಟ್ಟು ಅದರ ನೀರವದಲ್ಲಿರುವ ಅಸಹಾಯಕತೆ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬಂಟಿತನವನ್ನು ಓದುಗನ ಮನಸ್ಸಿಗಿಳಿಸಿ ಅವನಲ್ಲಿಯೇ ಒಂದು ಅಸಹನೀಯ ಮೌನವನ್ನು ಮಡುಗಟ್ಟಿಸಬಲ್ಲವರು. ಮೂರನೆಯದು, ಉತ್ತರಕನ್ನಡದ ಹಾಡಿ - ಕಾಡಿನ ಸಕಲೆಂಟು ಸದ್ದು, ನೆಲದ ಜವುಗು ಮತ್ತು ತಂಪು ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ದಿದಂಥ ಕಗ್ಗತ್ತಲನ್ನು ಇವರು ಜೀವಂತಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ಪರಿ. ಅಂಥ ಕಸುವುಳ್ಳ ಭಾಷೆ ಅವರದ್ದು. ನಾಲ್ಕನೆಯದು ಅವರ ಪಾತ್ರವರ್ಗ ಮತ್ತು ಕಥಾಜಗತ್ತು. ಉತ್ತರಕನ್ನಡದ ಯಾವುದೇ ಕತೆಗಾರನಿಗೂ ಹೊಕ್ಕುಬಳಕೆಯಿಲ್ಲದ ಒಂದು ಕೆಳಸ್ತರದ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಗದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಂದಿಯೇ ಸದಾ ಅವರ ಪಾತ್ರವರ್ಗ. ಹಾಗೆಯೇ ಅವರ ಕಥಾಜಗತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಧುನಿಕತೆಯ ವೇಗ-ಧಾವಂತಗಳ ಸ್ಪರ್ಶಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿಯೇ ಉಳಿದುಬಂದಿರುವಂಥಾದ್ದು. ಇನ್ನು ಐದನೆಯದು ತುಂಬ ಗಹನವಾದದ್ದನ್ನು, ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ರಚನೆ ಅನಿಸುವಂಥದ್ದನ್ನು ಕೊಡುವ ಉದ್ದೇಶವೇ ತಮಗಿಲ್ಲ ಎಂಬಂತೆ ತಣ್ಣಗೆ ತನ್ನ ಪಾಡಿಗೆ ತಾನು ಎಂಬಂತೆ ಬರೆಯುತ್ತ ಬಂದಿರುವುದರಿಂದಲೇ ಇವರು ದಕ್ಕಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಕೆಲವು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು, ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ. ಇವುಗಳನ್ನು ನಾವು ಇವತ್ತು ಅವರ ಸಮಕಾಲೀನರಾಗಿ ನಿಂತು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲು ಸೋಲಬಹುದು. ಆದರೆ ಕಾಲ ಇದನ್ನು ಗುರುತಿಸದೇ ಇರದು. 

ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಎಲ್ಲ ಐದು ಅಂಶಗಳೂ ಒಂದೇ ಎಂದು ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಅನಿಸಿದರೂ ಅವರ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕತೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತ ಬಂದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಅವರು ಪ್ರತ್ಯಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿಯೇ ದುಡಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು ಹೇಗೋ, ಅವುಗಳಿಗೆ ಅಪವಾದವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಬಲ್ಲ ಕತೆಗಳನ್ನೂ ಅವರು ಆಗೊಮ್ಮೆ ಈಗೊಮ್ಮೆ ಬರೆದಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದೇ ಬರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ವ್ಯಾಕರಣವನ್ನು ಕಲಿತೂ ಒಂದು ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸುವಾಗ ಅದನ್ನು ಮರೆತು ಬಳಸಬೇಕು ಎಂಬಂತೆ ಬಳಗಾರರ ಕತೆಗಳನ್ನು ಓದುವಾಗ ಅದರ ಸವಿಯೊಂದೇ ನನ್ನ ಗಮನದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರ ನನಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗುವುದು ಅವರ ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಸದಾ ಸಿಗುವ ಅಪರೂಪದ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗಿರುವ ಧ್ವನಿಶಕ್ತಿಗಾಗಿ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ‘ಮೃಗಶಿರಾ’ ಕಾದಂಬರಿಯ ಮೊತ್ತ ಮೊದಲ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಕ ತೆರೆದೇ ಇದ್ದ ಗೇಟು ತೆರೆಯಲು ನಡೆಸುವ ವಿಫಲ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿ. ಬಹುತೇಕ ಇಡೀ ಕಾದಂಬರಿಗೇ ಇದೊಂದು ರೂಪಕದಂತಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದು ಇಡೀ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಓದಿ ಮುಗಿಸಿ ಮಥಿಸುವಾಗಲೇ. ಅವರು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಮನೆಯ ವಾಸ್ತುವಿನ, ಹಿತ್ತಲಲ್ಲಿ ಇರುವ ಮರಗಿಡ ಬಳ್ಳಿಗಳ, ಚಿಟ್ಟೆ, ದುಂಬಿಗಳ, ಹೂವು, ಹಣ್ಣುಗಳ ವಿವರ ಗಮನಿಸಿ. ಅವರು ಏನನ್ನು ವಿವರಿಸ ತೊಡಗಿದರೂ ಅದು ಅಥೆಂಟಿಕ್ ಆಗಿಯೇ ಇರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಅವರ ನಿರೂಪಣೆಯ ದೊಡ್ಡ ಪ್ಲಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್. ಹಾಗೆಯೇ ಅದು ದೊಡ್ಡ ಮೈನಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ಕೂಡಾ ಆಗುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಅವರು ಮೈಮೇಲೆಳೆದುಕೊಂಡಿರುವುದೂ ಅದರಿಂದಲೇ. ಅಂದರೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಥಾನಕದ ಕೇಂದ್ರ ಧ್ವನಿ, ತಮ್ಮ ಕಥನದ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ, ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣತೆಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚೇ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರಲ್ಲವೆ ಅನಿಸಲು ಅವರ ಗಮನವೆಲ್ಲಾ ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಗುಣಾತ್ಮಕ ನೆಲೆಗಳತ್ತ ಮಾತ್ರ ಹರಿದಿದ್ದು ಅಥವಾ, ಅಷ್ಟು ಸಾಕು ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೇ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದೇ ಎಂಬ ಅನುಮಾನವಿದೆ. 

ಬಹುದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ನಾನು ಗಮನಿಸುತ್ತ ಬಂದಂತೆ ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರರ ಕತೆ, ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಥನಕೇಂದ್ರ ಕಂಡು ಬರುವುದು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ. ಕತೆಗಳಿಗಿಂತ ಕಾದಂಬರಿಗೆ ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಅನ್ವಯಿಸುವ ಮಾತು. ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕತೆ, ಅವರ ಇಡೀ ನಿರೂಪಣೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಮುದ್ದೆ ಇದೇ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವುದು, ನೆನಪಿಸಿ ಹೇಳಬಹುದಾದ್ದು ಸಿಗುವುದು ಕಷ್ಟ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ, ಕೊನೆಗೂ ಓದುಗರಾಗಿ ನಮ್ಮ ನೆನಪಿನಲ್ಲುಳಿಯುವುದು ಅವರು ಸೃಷ್ಟಿಸಿರುವ ಒಂದು ಕಥಾಜಗತ್ತು, ಅಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಗಳ ಶ್ರೀಸಾಮಾನ್ಯ ಗುಣ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಅನನ್ಯತೆಯೇ ಹೊರತಾಗಿ ಕಥಾನಕದ ಹಂದರವಲ್ಲ. ಅಥವಾ, ಕಥನಕೇಂದ್ರವನ್ನೂ ಮೀರಿ ಅವರ ಕಥಾಜಗತ್ತು, ಅದರ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಪೋಷಣೆ ಮೇಲ್ಗೈ ಪಡೆದಿದ್ದರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಪರಿಣಾಮವೂ ಇದು ಆಗಿದ್ದೀತು. 

ಮೃಗಶಿರಾ ಓದಲಾರಂಭಿಸಿದಂತೆ ನನ್ನ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದು ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆಂದೂ ಕಾಣದಿದ್ದ ಆರ್ದ್ರತೆಯೇ. ತುಂಬ ಲವಲವಿಕೆಯ, ಎಂದಿನ ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧ ಚಲನೆಯ ಗಾಂಭೀರ್ಯ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟ ಲಘುಧಾಟಿ ತುಂಬ ಹೊಸತೆನಿಸಿ ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರರು ಹೊಸತೇನೋ ಮಾಡಲು ಹೊರಟಿದ್ದಾರೆನಿಸಿತು. ಕಥಾನಕವನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತ ಬಂದಂತೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ಇದು ಬಳಗಾರರ ಆರಂಭಿಕ ಕಾದಂಬರಿಯಿರಬಹುದೇ ಅನಿಸಿದ್ದು ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ, ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಇದು ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರರು ಬರೆಯಬಹುದಾದ ಕಾದಂಬರಿಯೇ ಅಲ್ಲ ಅನಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಇದನ್ನು ವಿವರಿಸಬೇಕು. 

ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ, ಚಳವಳಿಗಾರ ಗಡಿಮನೆ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪನವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಬರೆಯುವ ಉದ್ದೇಶದ ನಿರೂಪಕನ ಉಪದ್ವಾಪ್ಯಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿರೋಧದಲ್ಲೇ ಅದು ಕೊನೆಗೂ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಕೇಂದ್ರದ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆ ಇದೆ. ಒಂದು, ಹ್ಯಾಂಗ ಬರೆದ್ರೂ ಅದು ವಿವಾದ ಅಪ್ಪುದೇ ಎಂಬ ಹೆಂಡತಿಯ ಮಾತಲ್ಲೇ ನಮಗೆ ವಿವಾದದ ಸುಳಿ ಬಿಡಿಸುವ ಕೆಲಸವಿದು ಎಂಬ ಸುಳಿವು ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ಶಂಕ್ರ ಕೌತುಕವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಆಡುವ ಕೆಲವು ಮಾತುಗಳು ಇದು ಊರಿನ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿದ್ದೂ ಯಾರೂ ಇದಂಇತ್ಥಂ ಎಂದು ಆಡಲು ತಯಾರಿಲ್ಲದ ಒಂದು ವಿವಾದ ಎನ್ನುವುದು ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಗಡಿಮನೆ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪನವರೇ ಈಗ, ಅಂದರೆ ವಿಷಯ ಕೋರ್ಟು ಮೆಟ್ಟಿಲು ಹತ್ತಿ, ಗಡಿಮನೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ್ಮನೆ ನಡುವಿನ ವೈಮನಸ್ಯ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬಳಿಕದ ಒಂದು ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿಜಕ್ಕೂ ಏನು ನಡೆಯಿತು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದರ ಮುಖೇನ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಸ್ಫುಟವಾಗುವುದು, ಹಾಗೆ ಸ್ಫುಟಗೊಳಿಸುವುದು ಈ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲು - ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಹಿಂಜರಿಕೆ/ವಿರೋಧಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಮುಂದಾದ ನಿರೂಪಕನ ಉದ್ದೇಶ ಎನ್ನುವುದು ನಮಗೆ ಅರಿವಾದರೂ ನಿರೂಪಕನ ಉದ್ದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಈ ನಿರ್ಮಮ, ನಿರ್ವಿಕಾರ, ನಿಷ್ಕಲ್ಮಶ ಉದ್ದೇಶದಾಚೆಯದ್ದೇನೂ ಇರಲಾರದು ಅಂದುಕೊಂಡ ಓದುಗನ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಕಾದಂಬರಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಸರಳ. ಈ ಉದ್ದೇಶದ ಕೇಂದ್ರವೇ ಅಷ್ಟು ಮಾನವೀಯವಾದದ್ದಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ವಿವಾದ, ನಿಜಕ್ಕೂ ನಡೆದಿದ್ದಾದರೂ ಏನು ಎಂಬ ಕೌತುಕ ಎಲ್ಲವೂ ಮೊಗಮಾಡಿರುವುದಾದರೂ ಯಾವುದರ ಕಡೆಗೆ? 

ಗಡಿಮನೆ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪನವರನ್ನು ಒಬ್ಬ ಗಾಂಧಿವಾದಿ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಲಾದರೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಅಂಥ ಹುರುಳಿದ್ದಂತೆ ಅನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರೆ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ನಿಜವಾದ ಕೇಂದ್ರವಾಗ ಬೇಕಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅನಸೂಯತ್ತೆಯೇ ಹೊರತು ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪ ಅಲ್ಲ. ಬದುಕನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಎದುರಿಸಿದಾಕೆ ಅವಳೇ. ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪ ಇಡೀ ಕಾದಂಬರಿಯ ಒಂದು ಮ್ಯೂಟ್ ಪಾತ್ರವಾಗಿಯೇ ಕಂಡು ಬರುವ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಯಾವ ನಡೆ, ನಿರ್ಧಾರ, ನಿಲುವು ಪ್ರದರ್ಶಿಸದ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಅಲ್ಲದೆ, ಅವರು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಗಾಂಧಿಯ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ಪಾಲನೆಯ ಆದರ್ಶ ಹೇಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದೆಂಬ ಕೌತುಕಕ್ಕೂ ತಕ್ಕ ಸಮಾಧಾನ ನಮಗೆಲ್ಲಿಯೂ ಸಿಗದಿರುವುದು, ಅದೇ ಅವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಘಟ್ಟ ಅನಿಸಿಕೊಳ್ಳದಿರುವುದು ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷ. 

ಈ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೇ ನಮ್ಮ ಬಸ್ರೂರು, ಬಾರ್ಕೂರು ಮುಂತಾದೆಡೆ, ವಿದೇಶಿಯರು ನೌಕಾಯಾನದ ಮುಖೇನ ಬಂದು ತಂಗುತ್ತಿದ್ದ ರೇವುಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ಸೂಳೆಗಾರಿಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಒಂದು ಉದ್ಯಮ. ‘ಬಸ್ರೂರು ಭಾಗ್ಯ’ ಎಂಬ ಒಂದು ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಸಂಗ ಕೂಡ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ 1980-90ರ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂದರೆ ಅದರ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಊಹಿಸಬಹುದು. ಆಗ, ಅಂದರೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಪೂರ್ವ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೇ, ಡಾ||ಕೆ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರು ಸ್ವತಃ ತಾವೇ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಇಂಥ ಅನೇಕ ವೇಶ್ಯೆಯರ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸಿ, ಅವರನ್ನು ವಂಶಪಾರಂಪರಿಕೆಯ ಆ ವೃತ್ತಿಯಿಂದ ನಿವಾರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಫಲರೂ ಆದ ಅವರ ಫೋಟೋವನ್ನು ಇವತ್ತಿಗೂ ದೇವರ ಫೋಟೋ ಎಂಬಂತೆ ಪೂಜಿಸುವ ಮನೆಗಳಿದ್ದಾವೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಅದೆಲ್ಲ ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಅವರು ಗಾಂಧಿಯವರಿಗೆ ಅವರ ಅನುಯಾಯಿಗಳು, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರು ಈ ಪುನರ್ವಸತಿ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಕಾಯಕಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗಬಹುದೆಂಬ ಆಸೆಯಿಂದ ಪತ್ರ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಗಾಂಧಿಯವರು ಅದಕ್ಕೆ, ಅಂಥವರು ಯೋಗ್ಯ ವರ ಸಿಗದೇ ಹೋದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಯಾವಜ್ಜೀವ ಬ್ರಹ್ಮಃಶ್ಚರ್ಯ ಪಾಲಿಸಲಿ ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಾರಂತರು, ‘ಈ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಬದುಕು ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅರಿವಿಲ್ಲ’ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದು ಗಾಂಧಿಯವರ ನೆರವಿನ ಆಸೆ ಕೈಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಯಾವಜ್ಜೀವ ಬ್ರಹ್ಮಶ್ಚರ್ಯದ ಆದರ್ಶ ಗಾಂಧಿಯವರದ್ದು. ಆದರೆ, ವಿಪರ್ಯಾಸವೆಂಬಂತೆ ಅದನ್ನು ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪನವರು ಅನುಸರಿಸುವುದು ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿಯ ನೈಷ್ಟಿಕ ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯ ಕುರಿತಾದ ಅಸಹ್ಯದಿಂದ. ಅಂದರೆ, ಸಹಜೀವಿಯೊಂದು ಪರಪುರುಷನ ಸಂಸರ್ಗದಿಂದ ಅಪವಿತ್ರವಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕೊಡುವ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿ, ಅಂಥ ಮನೋಧರ್ಮದ ಹಿಂದಿನ, ತನ್ನ ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯ ಕುರಿತಾದ ಅಹಂಕಾರವಾಗಿ. ಈ ಅಂಶ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಗೆ ಒಳಪಡುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಪ್ಯೂರಿಟನ್ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟೇ ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೇಂದ್ರ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದೂ, ದೇಹ, ಮನಸ್ಸುಗಳ ಕುರಿತ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಶ್ನೆ ಯಾರಲ್ಲೂ ಏಳುವುದಿಲ್ಲ. ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರರು ಈ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆದ ಕಾಲದ ಮಾತು ಬಿಡಿ, ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲೇ (1930-33 ರಿಂದ ತೊಡಗುವ ಕಥಾನಕ ಎನ್ನಬಹುದು) ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಹಲವಾರು ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಕೇಂದ್ರ ವಸ್ತು, ವಿಷಯ ಇದೇ ಆಗಿತ್ತು ಎಂಬುದು ತುಂಬ ಕುತೂಹಲಕರ. 1935ರಲ್ಲಿ ಬಂದ "ಧರ್ಮಸೆರೆ" (ಜಡಭರತ) ಮತ್ತು ಸಂಧ್ಯಾರಾಗ(ಅನಕೃ), 1936ರಲ್ಲಿ ಬಂದ "ಧೂಮಕೇತು" (ಕಡೆಂಗೋಡ್ಲು ಶಂಕರಭಟ್ಟ), 1937ರಲ್ಲಿ ಬಂದ "ಕಾನೂರು ಹೆಗ್ಗಡತಿ"(ಕುವೆಂಪು), ಅನಕೃ ಅವರ "ಮಂಗಳ ಸೂತ್ರ"(1940), "ಸಾಹಿತ್ಯರತ್ನ"(1943),"ಹೊಸಿಲು ದಾಟಿದ ಹೆಣ್ಣು"(1946),"ಮುಯ್ಯಿಗೆ ಮುಯ್ಯಿ"(1947), "ಕಣ್ಣೀರು"(1947), "ನಟಸಾರ್ವಭೌಮ"(1949) ಅಲ್ಲದೆ 1948ರಲ್ಲಿ ಬಂದ "ಹೇಮಾವತಿ" (ಗೊರೂರು ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಐಯಂಗಾರ್‍),1950ರಲ್ಲಿ ಬಂದ "ಸರ್ವಮಂಗಳಾ" (ಚದುರಂಗ) ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣಿನ ಪಾತಿವ್ರತ್ಯ, ವಿಷಮ ಸಂಬಂಧ, ಗಂಡು ಹೆಣ್ಣಿನ ದೈಹಿಕ-ಮಾನಸಿಕ ಸಂಬಂಧ - ಇವುಗಳ ಸುತ್ತವೇ ಇರುವುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ, ಆ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಆಧುನಿಕವೆನ್ನಿಸುವ ನಿಲುವು, ಈ ಕಾದಂಬರಿಯ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕೂ ಇಲ್ಲ. ನರಕದಲ್ಲಿ ಕುದಿಯುವ ಎಣ್ಣೆಯ ಬಾಣಲಿಯಲ್ಲಿ ಕೂರಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಅಂತತ್ತೆ ಚಿಂತಿತಳಾಗಿದ್ದರೆ, ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ಆದರ್ಶಗಳ ಅಹಂಕಾರದಲ್ಲಿ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪ ಸೆಟೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಬದುಕುತ್ತಾರೆ. ಈ ನಡುವೆ ಬರುವ ಕಾಶಿಯ ಅವರ ಮದುವೆಯ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸವಾಲೊಡ್ಡುವ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೂಡ ಗೌಣವಾಗಿದೆ. ಬದಲಿಗೆ, ವಿವಾದಿತ ಎನಿಸಿಕೊಂಡ ರಾತ್ರಿ ನಿಜಕ್ಕೂ ನಡೆದಿದ್ದು ಏನು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಮುಂದೇನಾಯಿತು ಎಂಬ ಕಡೆ ಮಾತ್ರ ಅದು ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಧಾವಂತದಿಂದ ಧಾವಿಸುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಅಪರಾಧಿ, ಅಪರಾಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದವರು ಮತ್ತು ಅದರ ಫಲ ನಿರ್ಧಾರವಾಗಿದ್ದೇ ಶಿಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರದ ಕಡೆಗಷ್ಟೇ ಅದರ ಗಮನವಿದೆ. 

ಹೀಗಾಗಿ, ಇಡೀ ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೇಂದ್ರದಂತೆ ಕಾಣುವ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪ ನಿಜಕ್ಕೂ ಇಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರವಲ್ಲ. ಕೇಂದ್ರ ಎನ್ನಬಹುದಾದ್ದು ಎರಡು ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಹಿಂದಿನ ಸತ್ಯ ಏನು ಎಂಬುದಷ್ಟೇ. ಇನ್ನೊಂದು ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಈ ಕಥನದ ಕೇಂದ್ರ ಅನಸೂಯತ್ತೆಯ ಪಾತ್ರವೇ ಆಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿಯೇ ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಅನಸೂಯತ್ತೆ ಕಾಣಿಸಿಯೂ ಅವಳ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ. ಅಡುಗೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಹತ್ವವಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಒಂದು ಗುರುತ್ವದ ನುಡಿಯಾಚೆ ಅವಳಿಗೆ ಧ್ವನಿಯಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ಒಂದು ಇರುಳಿನ ಆಕಸ್ಮಿಕದ ಹಿಂದಿನ ರಹಸ್ಯ ಒಡೆಯುತ್ತಲೇ ಕತೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೊಲೆಯ ನಿಗೂಢವನ್ನು ಬೇಧಿಸುವತ್ತ ತನ್ನ ಓಟವನ್ನು ಹೂಡುತ್ತದೆ. ಅದಂತೂ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪ ಮತ್ತು ಅನಸೂಯತ್ತೆ ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ಮೀರಿದ ಧಾವಂತವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಥಾನಕ. ಆದರೆ ಕೊಲೆಯ ಹಿಂದಿನ ನಿಗೂಢತೆ ಏನೇ ಇದ್ದರೂ ಅದರಿಂದ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪನ ಚರಿತ್ರೆಗಾಗಲಿ, ಚಾರಿತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಲಿ ಆಗುವ ಲಾಭ ಅಥವಾ ನಷ್ಟ ಎರಡೂ ಗೌಣವೆಂದೇ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಎಂದೋ ಆಗಿ ಹೋದ, ಕೋರ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಇತ್ಯರ್ಥವಾದ ಒಂದು ವಿವಾದವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕೆದಕುವುದರಿಂದ ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಬಾಳಿ ಬದುಕಿದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬೇರೆಯೇ ಆಯಾಮ ಒದಗುವುದೆಂಬುದೇ ಒಂದು ಭ್ರಮೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಒಳ್ಳೆಯ ಉದಾಹರಣೆ ನಮ್ಮ ಸುನಿಲ್ ದತ್ ಮಗ ಸಂಜಯ್ ದತ್. ಈ ಸಂಜಯ್ ದತ್ ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ನಟ. ಅವನ ಸಿನಿಮಾಗಳು ಮಂದಿಗೆ ಇಷ್ಟ. ಆದರೆ ಅವನು ದೇಶದ್ರೋಹಿ ಇರಬಹುದು, ಅವನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎ ಕೆ 47 ರೈಫಲ್ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು, ಮುಂಬಯಿ ದಾಳಿ ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಕಾಣಿಸುವಷ್ಟು ಸಾಚಾ ಆಗಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಅದೇ ಮಂದಿಗೆ ಅನುಮಾನವಿದೆ. ಕೋರ್ಟು ಅವನಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆ ನೀಡಿದರೂ, ಜಾಮೀನು ನೀಡಿದರೂ, ಖುಲಾಸೆ ಮಾಡಿದರೂ ಅವನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಸದಾ ಕಳಂಕದ ಕಲೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯುವುದು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಅದು ಒಂದು ಬೌದ್ಧ ಕತೆಯಂತಿದೆ. 

ಒಬ್ಬ ಶಿಷ್ಯ ಮೇಲಿಂದ ಮೇಲೆ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನೇ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನಂತೆ. ಅವನು ಪ್ರತಿಬಾರಿ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದಾಗಲೂ ಬುದ್ಧ ಒಂದು ಖಾಲಿ ಗೋಡೆಗೆ ಒಂದು ಮೊಳೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದನಂತೆ. ಎಂದೋ ಆ ಶಿಷ್ಯನಿಗೆ ತಾನು ಇದುವರೆಗೂ ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದ ತಪ್ಪು ಆ ಗೋಡೆ ತುಂಬ ತುಂಬಿದ ಮೊಳೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾಡತೊಡಗಿರಬೇಕು. ಅವನು ಬದಲಾದನಂತೆ. ತಪ್ಪು ಮಾಡುವುದಿರಲಿ, ಸದಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತ ಬುದ್ಧನ ಪ್ರೀತಿ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸತೊಡಗುತ್ತಾನೆ. ಆಗೆಲ್ಲ ಬುದ್ಧ ಒಂದೊಂದಾಗಿ ಮೊಳೆಯನ್ನು ಕೀಳುತ್ತ ಬಂದನಂತೆ. ಅಂತೂ ಒಂದು ದಿನ ಇಡೀ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಒಂದು ಮೊಳೆ ಉಳಿಯದ ಹಾಗಾಯಿತು. ಆದರೆ ಶಿಷ್ಯ ಬಂದು ನೋಡಿದಾಗ ನಿರಾಶನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಮೊಳೆಗಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೇನಂತೆ, ಗೋಡೆ ಮೊಳೆ ಹೊಡೆದ ಮತ್ತು ಕಿತ್ತ ಕಲೆಗಳಿಂದ ಗಬ್ಬೆದ್ದು ಹೋಗಿದೆ. ಅದನ್ನೆಂತು ಸರಿಪಡಿಸುವುದು? ತಪ್ಪು ಹೆಜ್ಜೆ, ತಪ್ಪು ನಿರ್ಧಾರ, ಇನ್ನೊಬ್ಬರನ್ನು ನೋಯಿಸಿದ ಕೆಲಸ ಎಂದಿದ್ದರೂ ಹೀಗೆಯೇ ಉಳಿದು ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ತಪ್ಪುಗಳ ಕಾರ್ಯಕಾರಣ ಸಂಬಂಧ ಹುಡುಕಿ, ಶಿಕ್ಷೆ ಕೊಟ್ಟು ಅಥವಾ ಸೇಡು ಸಾಧಿಸಿ ಆಗುವುದೇನಿದೆ? 

ಈ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಅನಸೂಯತ್ತೆಯ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪನವರು ಬೇರೊಂದು ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದರೋ, ಮಾಡಿಸಿದರೋ, ಬಯಸಿದರೋ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುದಕ್ಕಿಂತ ಅವರು ಅನಸೂಯತ್ತೆಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ? ಅಂಥ ಕ್ಷುಲ್ಲಕತನ, ಕ್ಷುದ್ರತೆ ತೋರಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹೇಗೆ ನಾಯಕನಾದಾನು! ಈ ರೀತಿ ನಡೆದುಕೊಂಡ ಬಗ್ಗೆ ಸುಬ್ರಾಯಪ್ಪನಲ್ಲಿ ಒಂದು ತೆಳ್ಳನೆಯ ಗೆರೆಯಂಥ ವಿಷಾದವಿದೆ. ಆದರೆ ತಾನೂ ಸಹಜವಾಗಿ ಬದುಕದೆ ತನ್ನವಳನ್ನೂ ಬದುಕಿಸದೆ, ಪಾಪ-ಪುಣ್ಯ, ನೈತಿಕತೆ-ಅನೈತಿಕತೆ, ಯಾರಿಗೂ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರದ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯವೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳದ ಗೊಡ್ಡು ಆದರ್ಶ ಮತ್ತು ಅದು ಕೊಡುವ ಅಹಂಕಾರದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯರ್ಥ ಕಳೆದ ಬದುಕಿಗೆ ವಿವಾದಗಳು ಬಿಟ್ಟರೆ ಸಾರ್ಥಕತೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿದ್ದೆಲ್ಲವೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬದುಕೇ. ಕನಿಷ್ಠ, ಆದರ್ಶಗಳು ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ದಯಪಾಲಿಸುವ ಒಣ ಅಹಂಕಾರಕ್ಕಿಂತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ತುಡಿತಗಳಿಗೆ ಸೋತು, ತಾನು ಸೋತೆ ಎಂಬ ಭಾವ ತರುವ ವಿನಯ, ತಾನು ಪುರುಷೋತ್ತಮನಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಕೇವಲ ಮನುಷ್ಯ ಎಂಬ ಸತ್ಯ ದಯಪಾಲಿಸುವ ಸಹಜತನ ಯಾವ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ದರ್ಜೆಯದು? ಮನುಷ್ಯ ತಾನು ಯಾವುದಲ್ಲವೋ ಅಂಥ ದೇವರಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ತನ್ನ ಇತಿಮಿತಿಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯನಾಗುವುದೇ ದೊಡ್ಡದಲ್ಲವೆ? ಜೀವ ವಿರೋಧಿ ಆದರ್ಶಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆಯಿಂದೇನು ಬಂತು? 

ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಏಳುವುದಿಲ್ಲ. ನಿರೂಪಕ ಇಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಯೇ ಇಲ್ಲದ ಗೇಟನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಇಡೀ ಕಾದಂಬರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಂತಿದೆ. ಗೇಟು ತೆರೆದೇ ಇತ್ತು ಎನ್ನುವುದು ಓದುಗನಿಗೆ ಕೊನೆಗಾದರೂ ಅರಿವಾಗದೇ ಇರದು. ಹಾಗಾಗಿ ವಸ್ತು, ಕೇಂದ್ರ, ತಾತ್ವಿಕ ಆಯಾಮ ಮತ್ತು ದರ್ಶನದ ನಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಕಾದಂಬರಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಒಂದು ಆಯಾಮವನ್ನು ತನ್ನ ತೆಕ್ಕೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲವಲ್ಲ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಿರೂಪಣೆಯ ಸೊಗಸು, ಭಾಷೆಯ ಸೌಂದರ್ಯ, ವಿವರಗಳ ಗಾಢ ಜೀವಂತಿಕೆ, ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ನಿಗೂಢತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಕಥನವನ್ನು ಕೊಂಡೊಯ್ದ ಬಗೆ, ಸಹಜವೆಂಬಂತೆ ಸಾಗುವ ವಿಷಯ ಸಂಗ್ರಹದ ಕಷ್ಟನಷ್ಟಗಳು ಕಥಾನಕದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುವ ಬಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ, ತುಂಬ ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ಇದೆ. ಹಾಗಿದ್ದೂ ಶ್ರೀಧರ ಬಳಗಾರರಂಥ ನುರಿತ, ಸಮರ್ಥ ಕಥನಕಾರರಿಂದ ನಾವು ಸದಾ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನೇ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತ ಇರುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಸದಾ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವ ಅತೃಪ್ತ ಆತ್ಮಗಳಿಗೆ ಶಾಕ್ ಕೊಡುವಂಥ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಮುಂದೆ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ಮತ್ತೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥ್...

ಜೀವಯಾನದ ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥ್ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿ ಆಗಲೇ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳು. ಈಗ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳು, ರಿಲ್ಕೆಯ ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಕವಿತೆಗಳ ಅನುವಾದದೊಂದಿಗೆ ಕಾವ್ಯಾಸಕ್ತರಿಗೆ ಸಿಗುವಂತಾಗಿರುವುದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಸಂಭ್ರಮಿಸಬೇಕಾದ ಸಂಗತಿ. 

ಈ ಕವಿತೆಗಳು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ತೆರೆಯುವಂತಿವೆ. ಅವರ ಕವಿತೆಗಳೇ ಹಾಗೆ. ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಮಾತಿಗಿಳಿದು, ಮನುಷ್ಯ ಸಂಬಂಧಕ್ಕೊಂದು ಹೆಸರಿನ ಲೇಬಲ್ಲು, ಕಾಲಮಾನದ ಇತಿಹಾಸ ಎರಡೂ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ಆಪ್ತರಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಅವರ ಅದೇ ಗುಣ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳದ್ದೂ. ಅವು ಎಂಥ ಆಧ್ಯಾತ್ಮದ ಅಥವಾ ಜೀವಯಾನದ ಗಾಢ, ಗೂಢ, ನಿಬಿಡ ಅರ್ಥಪರಂಪರೆಯನ್ನೇ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸರಳವಾಗಿ ಆರಿದ ಗಂಟಲಲ್ಲಿ ನೀರಿಳಿದಂತೆ ನಮ್ಮದಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಹರಿವ ನದಿಯ ಜುಳುಜುಳು ನಾದದಂತೆ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳ ಸದ್ದು. ಅಲ್ಲಿ ಅಬ್ಬರವಿಲ್ಲ, ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಏರಿಳಿತದ ಪ್ರವಾಹವಿಲ್ಲ. ಸುಮ್ಮನೇ ಕುಳಿತು ಆ ನಾದವನ್ನು ನಮ್ಮೆದೆಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಾ ಅನಿಸಬೇಕು, ಅಂಥ ಮಂದ್ರಸ್ಥಾಯಿಯ ಲಯ ಅದು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆ ನದಿ ಗುಪ್ತಗಾಮಿನಿಯ ಅಮೂರ್ತ ಚಲನೆಯನ್ನೂ ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ಅನೂಹ್ಯವಾಗುವುದೂ ಇದೆ. ಸುಮ್ಮನಿರುವ ಸುಮ್ಮಾನವನ್ನು ಬಲ್ಲ ಅವರ ಕವಿತೆಯ ಭಾಷೆ, ಮಾತಿನ ಸಲಿಲ ಧಾಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದೂ ತನ್ನ ತೆಕ್ಕೆಗೆ ಸೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಬದುಕಿನ ಸತ್ಯಗಳು ಮೌನದ ಮಣಿಗಳಂತೆಯೇ ಅಚ್ಚರಿ ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಹಾಗೆ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡೂ ಕಾಣದಂತೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮ, ಭಕ್ತಿ, ಪರಿಸರದ ಪಾಠ ಮತ್ತು ಮೌನ ಕರುಣಿಸಿದ ದರ್ಶನ. 

ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥ್ ಕವಿತೆಗಳ ಸ್ಥಾಯೀ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಂತೆ ಕಂಡುಬರುವ ಅನೇಕ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಹುಬಲಿ ಬಹುಮುಖ್ಯ. ಮಂಜುನಾಥ್ ಈ ಬಾಹುಬಲಿಯನ್ನು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಮೂರ್ತಿಯಾಗಿಯೇ ಮನದುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವಾಗಲೂ ಅಲ್ಲಿನ ಕೃಷಿಭೂಮಿಯೇ ಶಿಲೆಯಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಂತಿತೋ ಎಂಬಂತೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಅಲ್ಲ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ, ಮನೋಧರ್ಮವಾಗಿ ಮತ್ತು ಜನಮನದ ಪ್ರತಿಮೆಯಾಗಿ ಎನ್ನುವುದು ಬಹುಮುಖ್ಯ ಅಂಶ. 

ಹಾಗೆ ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಕವಿತೆಗಳ ಸ್ಥಾಯೀ ರೂಪಕವಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಇನ್ನೊಂದು ಅಂಶವೂ ‘ನೆಲದ ಬೇರು ನಭದ ಬಿಳಲಾ’ಗುವ ಚೋದ್ಯವೇ. ಹಾಗೆ ಅವರಿಗೆ ನೆಲದ, ಹಸಿ ಮಣ್ಣಿನ, ಮೊಳಕೆಗೆ ಕಾದಿರುವ ಪುಟ್ಟ ಬೀಜದ, ಹುಲ್ಲು ಗರಿಕೆಯ, ಬೂರುಗದ ಬೀಜ ಬಿಟ್ಟ ಬೆಳ್ಳನೆಯ ಹತ್ತಿಯಂಥ ಹೂವಿನ, ನಂದಬಟ್ಟಲಿನ, ನೆಲಮಟ್ಟದಲ್ಲೇ ಹಾರುವ ಪುಟ್ಟ ಚಿಟ್ಟೆಯ, ಕಡಲಿನ ಅಲೆಯ ನಂಟು ಹೇಗೋ ಹಾಗೆಯೇ ನಭದ, ನಕ್ಷತ್ರದೇವತೆಯ, ಹಾರುವ ಹಕ್ಕಿಪಲ್ಟಿಯ ನಂಟೂ. ನಡುವೆ ಅವರ ಬೊಗಸೆ ಜಲ ಒಂದು ಬೀಜಕ್ಕಾಗಿ. 

ಇದೊಂದು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲ ಪಾರಿವಾಳಗಳ ಬೇಟದ ಹಾಗೆ. ಪಾರಿವಾಳ ಹಾರುವ ಹಕ್ಕಿ. ಬೇಟ ದೇಹ ಮನಸ್ಸು ಒಂದಾಗಿ ತೊಡಗುವ ಕ್ರಿಯೆ. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಅದರ ಶಿಲ್ಪ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾವರಗೊಂಡಿದೆ! ಹಾಗೆಯೇ, ಸಮುದ್ರವನ್ನೇ ಕಂಡಿರದ ಮಗಳು ನಡುಮನೆಯೊಳಗೆ ಕಾಗದದ ದೋಣಿಯನ್ನಿಟ್ಟಿದ್ದೇ ನೆಲವೆಲ್ಲ ಜಲವಾಗಿ ನಾವು - ನಾವೆ ಅಲೆಗಳಾಗಿ ಏರಿಳಿಯುವಂತೆ ಆಗುವುದು! ಬಾನೆದೆಯಿಂದ ನಿನ್ನ ಎದೆಬಾನೊಳಗೆ ಬಂದುಬಿಡುವೆ ಎನ್ನುತ್ತಾಳೆ ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥರ ನಕ್ಷತ್ರದೇವತೆ! ಆದರೆ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಕಣ್ಣಬೆಳಕನ್ನು ಎರೆದು ಉದ್ದೀಪಿಸಬೇಕು ಕವಿ, ಆರಿ ಹೋಗದಂತೆ ಅವಳು! ನೀವು ಹೀಗೆ ಮಾಡದೇ ಹೋದರೆ ‘ನೀನೇ ಆಗುವೆ ನಿನ್ನ ಹೊರಗೆ!’ ಎಂಬ ನುಡಿಯಿದೆ ಇಲ್ಲಿ. ಹಕ್ಕಿನೋಟ ಒದಗಿಸುವ ಸಮನ್ವಯದಲ್ಲೂ ಅಸ್ಮಿತೆಯ ಹಕ್ಕು ಮಂಡಿಸುವ ಪಂಚವರ್ಣದ ಗಿಣಿಯ ಹಾಜರಿಯನ್ನು ಅವರು ಮರೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಕುರಿತು ಬರೆಯುವಾಗ ಒಂದು ಕಲ್ಲು, ಶಿಲ್ಪವಾಗಿ ಅರಳಿ ರಸಿಕನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಜೀವಂತಗೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಅವರು ಮರೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಕಲ್ಲು ಬೇರೆಯಲ್ಲ, ಜೀವಜಂತು ಬೇರೆಯಲ್ಲ. ಬಾಹುಬಲಿಯ ಮೈಮೇಲೆ ಹರಿದಾಡುವ ಹಾವನ್ನು, ಪದತಲದ ಚಿಟ್ಟೆಯನ್ನೂ ನೆತ್ತಿ ಮೇಲಿನ ಗರುಡನನ್ನೂ ಒಟ್ಟಿಗೇ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಕವಿ ಅವರು. ಮಣ್ಣು, ನೆಲ, ಕಲ್ಲು, ಶಿಲೆ ಎಲ್ಲ ಆಗಿರುವ ಇದು ಅವರ ಕೃಷಿಭೂಮಿ ಕೂಡ, ಜೀವಸೆಲೆ ಕೂಡ. 

ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಾವು ಕಾಣುವ ಪ್ರಕೃತಿ ಪುರುಷ ಸಮಾಗಮವೋ ಸಮನ್ವಯವೋ ಅಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿರುವುದು ಪ್ರಕೃತಿ-ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಮನ್ವಯವೇ. ಕವಿಗೆ ಮನುಷ್ಯ ಕೂಡ ಪ್ರಕೃತಿಯದೇ ಒಂದಂಶ. ಬೇರಿನಿಂದ ಹಿಡಿದು ತಾರೆಯ ವರೆಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಇಡೀ ಪ್ರಕೃತಿಯೇ ಮಂಜುನಾಥ್ ಅವರಿಗೆ ಇಹವೂ ಪರವೂ ಆಗಿ ದಕ್ಕಿಸಿದ ದರ್ಶನ, ಮಗುವಿನ ಕೌತುಕದಿಂದ ಅದನ್ನು ನಿರುಕಿಸುತ್ತ ನಿಂತ ಅವರ ವಿಸ್ಮಯ, ಸತ್ಯದ ಕ್ಷಣಭಂಗುರ ಹೊಳಹುಗಳನ್ನೊದಗಿಸಿದ ಅದು ಅವರಲ್ಲಿ ಅರಳಿಸಿದ ಸೋಜಿಗ ಅವರ ಕವಿತೆ. ಇದು ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥ್ ಅವರ ಜೀವನದೃಷ್ಟಿ, ಕಾವ್ಯಧಾರೆಯ ಮೂಲ ಸ್ರೋತ. ಈ ಸಂಕಲನದ ಎಪ್ಪತ್ತೆರಡನೆಯ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನೇ ಅವರು ಸೂಚ್ಯವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. 

ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಲ್ಲ ಕವಿತೆಗಳನ್ನೂ ನಾವು ಈ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಅವರ `ಕೆಸರು ಗದ್ದೆ ಬೆಳಗು’ ಕವಿತೆ ಇದನ್ನು ಅನನ್ಯವಾಗಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟಿರುವ ಬೆರಗು ಗಮನಿಸಿ:  

ಕೆಸರು ಗದ್ದೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಬೆಳಗಿನ ಸೂರ್ಯ 

ಮಳಮಳ ಹರಿದಿದೆ ಅವನೆದೆ ಮೇಲೆ ನಾಲೆ ಜಲ 

ಮಣ್ಣ ಹೆಂಟೆಗಳೊಡನೆ ಬೆಡಗಿನ ಮೋಡ 

ಕಲೆತು, ಹರಡುತಿರುವಂತಿದೆ ನಸು ಗುಲಾಲ 

ಖುಶಿಯಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಾಡಿ ಏರೋಪ್ಲೇನು ಚಿಟ್ಟೆ 

ಹೊಲೆಯುತಿದೆ ಹೊಸ ಕೌದಿ ಬಟ್ಟೆ 

ಬಿತ್ತಿ ಬೆಳೆಯುವುದು ಅವನನ್ನೇ ಎನ್ನೋ ಹಾಗೆ 

ಬೆರಗಾಗಿ ನಿಂತು ಒಕ್ಕಲಿಗನಿರಲು 

ಸುಮ್ಮಗಿದೆ ಗುದ್ದಲಿ ಕಾಲ ಬುಡಕೆ 

ಆರಿದವೆ ತಾರೆಗಳು ಇಳೆಯೊಳಗೆ ಊರಿ 

ಕೂಳೆಗಳೆ ಮೇಲೆ ನೆಗೆಯಲೆಳಸಿ 

ಎಂಥ ರೆಕ್ಕೆಯೂ ಇರದೆ ನಾಚಿ! 

ಹಾರಿ ಹೊರಟಿದೆ ಒಂಟಿ ಕಾಗೆ ಮಾತ್ರ 

ಗದ್ದೆ ತೆವರಿಂದಾಚೆ 

ನೆಲದ ಬಿಚ್ಚಿದ ಕೊಡೆ ಆ ಬಾನಿನಲ್ಲಿ 

ಹಾಗೆಯೇ ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥ್ ಅವರು ಈ ಸಂಕಲನದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರಗಳನ್ನೂ, ಊರಿನ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೂ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ನೆಳಲು-ಬೆಳಕು, ಸತ್ಯ-ಮಿಥ್ಯದ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಗಳನೆತ್ತುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಇರುವೆ ಮನುಷ್ಯನ ಇರವು-ಅಳಿವಿನ ದರ್ಶನ ಕರುಣಿಸುವ ಚಿತ್ರ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ದೇಹದ ಉಸಿರು ಕಿರುಬೆರಳ ಉಸಿರೂ ಆಗಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಿಸುತ್ತಲೇ ಮಗುವಾಗಿದ್ದಾಗ ಪರಮಹಂಸರನ್ನು ಎತ್ತಿ ಆಡಿಸಿದ ಕುಟುಂಬದ ಮೂರು=ನಾಲ್ಕನೆಯ ತಲೆಮಾರಿನ ಒಬ್ಬರ ಸ್ಪರ್ಶ ಸಂಭ್ರಮ ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕುವೆಂಪು, ಬೇಂದ್ರೆ, ಪುತಿನ, ಧಾರವಾಡ, ಯದುಗಿರಿ ಎಲ್ಲ ಇಲ್ಲಿ ಬಂದು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾದ ಚೆಲುವಿನ ಅಂತಿಮ ಸತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ, ಮನುಕುಲದ ಕ್ಷೇಮ, ಶಾಂತಿಯ ಕನಸೆಲ್ಲ ಒಂದು ನೂಲೆಳೆಯಲ್ಲವೆ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೆತ್ತುತ್ತಾರೆ. ‘ಹಾಡಿಗೊಂದು ಕಥೆ ಬೇಕು, ಕಥೆಗೊಬ್ಬ ನಿರೂಪಕ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಬದುಕೊಂದು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ರೂಪಕ’ ಎಂಬ ಮಾತನ್ನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥ್ ಅವರ ಇಡೀ ಜೀವಯಾನದ ಸುಸ್ತು, ನಿರರ್ಥಕತೆ, ಅರ್ಥಹೀನತೆ ಮತ್ತು ನಿರಾಸೆ ಮಡುಗಟ್ಟಿದಂತಿದ್ದೂ ಕವಿತೆ ಅಂಥದ್ದರ ಸೋಂಕಿಲ್ಲದೆ ಮೂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ನಾವು ಇವತ್ತು, ಅವರ ಕಣ್ಮರೆಯ ಮೂರು ವರ್ಷದ ತರುವಾಯ ಕಾಣುತ್ತಿರುವುದೋ, ಅದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಅಲ್ಲಿದೆಯೋ ಹೇಳುವುದು ಹೇಗೆ? 

ಮಳೆಗಾಲದ ಹೊಸನೀರು ಉಕ್ಕುವ ಹೊಳೆಯಲ್ಲೆರಡು ಗಿಡದ ಕಡ್ಡಿಗಳು ತೇಲುತ್ತ ಬಂದವು ಎಂದು ತೊಡಗುವ ಅವರು ಬೇಟೆಗಾರ-ಬೇಟೆ, ಭಕ್ತ-ಭಗವಂತ, ಪ್ರೇಮಿ-ಪ್ರಿಯತಮೆ ಎಂದೆಲ್ಲ ವೈರುಧ್ಯ-ಸಮನ್ವಯ ಒಟ್ಟಿಗೇ ಕಾಣಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ರೂಪಕದ ಬಗ್ಗೆ ಆಡುತ್ತಾರೆ. ಓದಿದಾಗ, ಓದಿದ ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಹೌದು ಅನಿಸುವುದು ಕವಿತೆ. ಅದರ ಅರ್ಥ ವಿವರಿಸಬಾರದು, ವಿವರಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅರ್ಥ ಹುಡುಕಬಾರದು. ಅದು, ಕವಿತೆಯ ಅರ್ಥ ಕೂಡ ಕ್ಷಣಭಂಗುರ. ಎರಡನೆಯ ಬಾರಿ ಓದುವಾಗ ಅದರ ಅರ್ಥ ಬೇರೆ. ಅದು ಕೊಡುವ ಹೊಳಹು ಬೇರೆ. ಅಂದ ಮೇಲೆ ವಿವರಿಸುವುದೇನನ್ನು?! 

ಒಂದು ಕವಿತೆಯನ್ನು ಓದಿದಾಗ ಅದು ತನಗೆ ದಕ್ಕಿತು ಅನಿಸುವುದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಅದು ಅರ್ಥವಾದಾಗಲಲ್ಲ, ಕವಿ ಹೇಳಬೇಕೆಂದಿರುವುದರ ಹೊಳಹುಗಳು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡಂತಾದಾಗ ಮಾತ್ರ. ಹಾಗೆ ದೈವದಂತೆ ದರ್ಶನ ಕೊಟ್ಟು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಷ್ಟೇ ನಿಜವಾದ ಕವಿತೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಕವಿತೆ ಎಂದಿಗೂ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡುವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಓದುಗನನ್ನು ಒಮ್ಮೆಗೇ ತನ್ನೊಳಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಓದಿದ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಕವಿತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದು, ಅದನ್ನು ಕಂಡೆ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುವುದೆಲ್ಲ ನಿದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಕನಸನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಂತೆ. ಈ ಸಂಕಲನದಲ್ಲಿ ಎಸ್ ಮಂಜುನಾಥ್ ಅನುವಾದಿಸಿದ ರಿಲ್ಕ್‌ನ ಹಲವಾರು ಕವಿತೆಗಳು ಕೂಡ ಇವೆ. ಅನುವಾದ ಕೂಡ ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಹೊಸದೇ ಆದ ಒಂದು ಸೃಷ್ಟಿ, ಮೂಲದೊಂದಿಗೆ ಅದಕ್ಕೆ ಉಳಿಯುವುದು ಕಳ್ಳುಬಳ್ಳಿಯ ಸಂಬಂಧ ಮಾತ್ರ. ಹಾಗೆಯೇ ಸ್ವತಃ ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ಕವಿಯಾಗದವನು ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಲಾರ.

ಮುಂದೆ ಓದಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ